پایگاه خبری اقتصاد دریایی

چابهار به رغم تاكيدات مكرر مسئولان عالي، همچنان با كم‌ترين تجهيزات ممكن و با کمترین ظرفیت موجود در حال فعاليت است. غيرت و همت دست‌اندركاران دريايي چابهار نگذاشته كه كار بخوابد، اما فقر تجهيزاتي در اين حوزه كاملا مشهود است به نحوي كه ۱۴ هزار مایل مربع دریایی ۱۴هزار مایل مربع دريايي فقط با يك ناجي پوشش داده مي‌شود؛ تفاوت كمي و كيفي تجهيزات در بندر چابهار در مقايسه با ساير بنادر داخلي و خارجي، بسيار زياد است و همين كمبود، مي‌تواند به معناي کاهش کیفیت ارائه خدمات دريايي بندر چابهار باشد. 

ایرج گلشنی - در اين باره و موارد مرتبط ديگر گفت‌وگ وكرديم با سيد احمد هاشمي- معاون دريايي بنادر و دریانودی - تا وضعيت دريايي چابهار را فارغ از شايعات و بحث هاي غيررسمي دنبال كنيم: 

اقتصاد سرآمد: از گفته‌هاي غير رسمي بر مي‌آيد كه بندر چابهار تجهيزات كافي ندارد و همسان با ساير بنادر كشور و مناسب با رقباي منطقه –مانند فجيره و گوادر-  پيش نرفته است. چرا چنين است و آيا وضعيت با توجه به كمبود امكانات بحراني است يا بندر چابهار خدمات ارائه مي‌كند؟
سيد احمد هاشمي: اين سوال دو بخش دارد: بخش مرتبط با تجهيزات در خشكي كه در حوزه اختيارات و بحث من نيست و بخش مرتبط با دريا كه در حوزه كار و فعاليت من است و مي توانم در باره آن اظهار نظر كنم. 
از منظر دريايي، واقعيت اين است كه حدود ۱۵ سال پيش كه سازمان بنادر و دریانوردی، نوسازي در حوزه ناوگان خود را شروع كرد، آن‌موقع چابهار هيچ تردد خاصي نداشته  است. همان زمان كه بحث گوادر هم مطرح بوده، تردد در حوزه چابهار خيلي كم بود‌ه است. با توجه به محدوديت امكانات و تجهيزات و خدمات دريايي، تردد زياد در بندر هم توجيهي نداشت و همان چند يدك‌كشي كه در آنجا بود، پاسخ‌گوي نياز آن زمان در چابهار بود.
 اما به تدريج و با شروع فاز توسعه اي چابهار -كه اكنون در مراحل پاياني فاز اول خود است- تردد كشتي‌هاي بزرگ شروع شد. با شروع تردد كشتي‌هاي بزرگ، در آن زمان سازمان به يك‌سري محدوديت‌ها در حوزه تامين تجهيزات دريايي برخورد كرد و الان كه كمبود اين تجهيزات مشهود شده و مساله خود را بزرگ‌تر نمايان مي‌كند. براي حل مساله، سازمان طرحي آغاز كرده به نام «طرح آمايش تجهيزات دريايي» تا هم نيازها را شناسايي كند و هم توزيع امكانات بر اساس نيازها و قابليت‌هاي هر بخش از درياي ايران باشد. بر اين اساس، يك مشاور حرفه‌اي بر اساس قواعد علمي و تجربي تشخيص مي‌دهد كه يك منطقه خاص مانند چابهار، نيازمند چه تجهيزاتي است و چگونه بايد تامين شود. در اين رابطه با مشاور تجهيزاتي، جلسات متعددي داشتيم و خوشبختانه چابهار در همه موارد تجهيزاتي- اعم از يدك‌كش، ناجي و همه نوع شناورها- در اولويت يك قرار گرفت. اولين يدك‌كش در اوايل سال آينده به چابهار تحويل مي‌شود. اين يدك‌كش ساخت ايران است. 

اقتصاد سرآمد: نيازسنجي يك امر طبيعي در دانش مديريت و طراحي پروژه است و به طور طبيعي بايد سال‌ها پيش انجام مي‌شده و امروزه نتايج آن را مشاهده مي‌كرديم. چه توجيهي مي‌تواند وجود داشته باشد براي عدم انجام نيازسنجي كه تازه امسال بايد به فكر آن بيفتند؟ 
سيد احمد هاشمي: اين كه چرا در گذشته انجام نشده، اطلاع دقيقي ندارم و پاسخ به اين بخش هم در حوزه مسئوليت من نيست. سياست‌گذاري خريد و تامين تجهيزات دريايي از سوي سازمان صورت مي گيرد و الان كه با شما صحبت مي‌كنم، نيازسنجي انجام شده، نيازها مشخص و فهرست و اعلام شده و بر اساس اين نيازسنجي چابهار در ميان بنادر كشور، اولويت يك قرار گرفته است. بر اين اساس اميدواريم طبق برنامه، تجهيزات بيشتري به بندر چابهار برسد. زماني كه تجهيزات برسد در خصوص ارائه خدمات دريايي هيچ مشكلي نداريم 
و براي رقابت با هربندري در دنيا آمادگي خواهيم داشت. به شما اطمينان مي‌دهم به محض تامين تجهيزات، مشكلي در ارائه خدمت هم‌تراز با رقباي ديگر نخواهيم داشت. 

اقتصاد سرآمد: همان‌طور كه اشاره كرديد، حداقل ۱۵ سال از شروع توسعه چابهار مي‌گذرد و ما تازه به نيازسنجي علمي رسيده‌ايم! اين بار از نظر زماني چقدر طول مي كشد كه چابهار تجهيز و به يك بندر واقعي و قوي در چرخه اقتصاد كشور تبديل شود؟
سيد احمد هاشمي: تا دو ماه ديگر ناجي به ما ملحق مي‌شود. در مورد شناورهاي خدماتي هم نيمه دوم ۰۳ ساخت آن‌ها تمام شده و دو شناور به چابهار تحويل می شود
 بقیه تجهیزات دریایی مطابق لیست و اولویت بندی طرح آمایش تجهیزات دریایی و تخصیص اعتبار و قرارداد ساخته و تحویل خواهد شد.

اقتصاد سرآمد: با اين وصف در بحث رقابت با بنادر فجيره و گوادر همچنان مشكل خواهيم داشت و خدمات دريايي ما به سمت آن‌ها خواهد رفت. بازار را بيشتر از اين از دست خواهيم داد. 
سيد احمد هاشمي: نه. اين‌طور نيست و نخواهد شد. همين الان به رغم كمبودهايي كه هست، در بحث رقابت با اين بنادر فعال هستيم. خدمات دريايي دو بخش است: بخشي كه مرتبط به يدك‌كش‌ها براي پهلوگيري كشتي‌ها را تامين مي‌كنيم؛ در بخش خدمات دريايي مناسب عمل مي‌كنيم؛ اما در بخش جانبي و خدماتي است كه در خشكي بايد انجام شود، دچار محدوديت و مشكل هستيم. توجه داشته باشيد كه جايي مانند فجيره، مسائل ديگري دارد كه فراتر از فعاليت‌هاي ماست. مثلا سوخت كم‌سولفور كشتي‌ها را تامين مي‌كند با حجم بالا و ما در چابهار فقط سوخت ديزل را تامين مي‌كنيم. با اين حساب، وقتي ما خدمات گسترده براي كشتي‌ها در سطح فجيره نداريم، اين كشتي‌ها دليلي ندارند كه به ما مراجعه كنند. 
 براي تامين مواد غذايي كشتي‌ها، از سبزيجات تا مواد پروتئيني و... وقتي در استان سيستان و بلوچستان قيمت‌ها بالاتر از تهران است، به طور طبيعي كشتي‌ها براي تامين مواد غذايي خود به فجيره مراجعه مي‌كنند نه به چابهار. توجيهي ندارد كه كشتي براي تامين مواد غذايي خود به ما مراجعه كند. همچنين شرکت تعمیراتی براي تعميرات كشتي‌ها  نداريم. قطعات يدكي نيز نداريم؛ بنابراين نمي توانيم براي خدمات به كشتي‌ها بازاريابي گسترده داشته باشيم. براي بازاريابي بايد پشتوانه لازم را داشت. آن عقبه که به دست اداره کل و سازمان بنادر و دریانوردی نیست و نیازمند فعالیت بخش خصوصی است ، وجود ندارد وگرنه بخش دريايي براي ارائه خدمات مشكلي ندارد و به راحتي مي تواند بازاريابي كند و خدمات لازم در بخش خود را ارائه كند؛ اما عقبه‌اي كه بايد اين بازاريابي را تامين و پشتيباني كند وجود ندارد.

اقتصاد سرآمد: همه اين‌ها در حالي است كه بندر چابهار از اهميت بالايي برخوردار است. هم از جهت سياسي، هم از جهت اقتصادي. 
سيد احمد هاشمي:  بله. تنها بندري كه مي‌تواند كشتي‌هاي ۱۲۰هزارتني با آبخور کامل را بپذيرد، بندر چابهار است. كشتي‌ها با ظرفيت كمتر مي توانند به بنادر امام يا بنادر ديگر بروند، اما كشتي‌هاي ۱۲۰هزار تني با آبخور کامل فقط قادر به پهلوگيري در چابهار هستند. تا كنون چند مورد در چابهار به رغم كمبود امكانات و با ريسك بالا انجام داده‌ايم و نگذاشته‌ايم كار بخوابد. كار را انجام مي‌دهيم به هر صورت ممكن. البته كارشناسان سازمان بنادر و دریانوردی، آگاهي لازم را دارند و مقايسه مي‌كنند ميزان كمي و كيفي تجهيزات در بندر چابهار نسبت به ساير بنادر و نيز نيازها را مي‌شناسند و تامين نيازها را هم اولويت‌بندي كرده‌اند. برنامه براي تجهيز مشخص است و طبق برنامه در حال تجهيز هستند؛ اما قطعا موانع و محدوديت‌هاي برنامه‌اي، مانند بودجه، تحريم، تخصيص ارز و... باعث مشكلات متعددي در اجراي برنامه مي‌شود كه البته به حل آن‌ها بسيار اميدوار هستيم.