«زیرساخت‌های لازم برای حمل دریایی کالا میان دو کشور در دریای خزر و رودخانه ولگا و مسیر منتهی به مسکو در حال فراهم شدن است». این خبری است که روز گذشته مهدی آکوچکیان، سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در آستاراخان روسیه در گفتگویی با ایرنا مطرح کرده است. چوب، الوار، روغن گیاهی، غلات و حبوبات عمده محصولات وارداتی ایران از روسیه محسوب می‌شود و سیمان، مصالح ساختمانی، خشکبار و وسایل خانگی نیز بیشترین حجم کالاهای صادراتی ایران به روسیه از طریق بنادر منطقه آستراخان را تشکیل می‌دهند. البته آنطور که سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در آستاراخان اعلام کرده؛ کالاهای دیگری هم از مبادی کشورهای دیگر واقع در مسیر کریدور شمال – جنوب از جمله هند، از طریق کشورمان به روسیه صادر می‌شود.
به گزارش اقتصاددریایی، موضوع دیگری که در صحبت های این دیپلمات کشورمان خودنمایی می کند مربوط است به اینکه دو کشور (ایران و روسیه) در تلاش هستند که میزان تجارت دریایی دو کشور از مسیر دریای خزر و رودخانه ولگا در ۱۰ سال آینده به ۲۰ میلیون تن افزایش یابد. آکوچکیان در توضیح این موضوع همچنین گفته است: در مقطع کنونی، تعداد زیادی کشتی بین بنادر ایران و روسیه در حال رفت و آمد هست که هم در زمینه صادرات و هم واردات فعال هستند و تعداد زیادی کشتی هم با پرچم ایران در حال کار هستند.
آکوچکیان همچنین گفت: دولت روسیه به دنبال صدور فرمان آقای پوتین رئیس‌جمهور این کشور، ولگا را لایروبی کرده است و اکنون، کشتیها قادر هستند که با حجم بار بیشتری در این رودخانه تردد کنند و مشکلات در زمستان هم کمتر شده است. همه این موضوعات سبب شده است که تجارت میان دو کشور رو به گسترش باشد.
علاوه بر این، اگر گستره نگاه را گسترده‌تر و کریدور شمال - جنوب را در نظر بگیرید و مناقشات منطقه‌ای کمتر شود، درباره این راه آبی (مسیر میانی کریدور از طریق دریای خزر) بیشتر خواهیم شنید. چرا که کالاها در این مسیر از هند به سمت اروپا حمل می‌شود؛ البته اکنون کالاهایی از هند و دیگر کشورها از این مسیر و با گذر از خاک ایران به روسیه ترانزیت می‌شود.
فعالیت بندر ایرانی در آستاراخان
تابستان سال گذشته بود که رسانه ها اعلام کردند در راستای توسعه و تسهیل روابط تجاری ایران و روسیه و تقویت حمل بار از کریدور شمال- جنوب، طرح توسعه بندر ایرانی سالیانکا در آستاراخان روسیه کلید خورد که بر این اساس،۳ هکتار زمین به عرصه این بندر اضافه شده است. بندر سالیانکا با مساحت ۱۵ هکتار و دارا بودن ۵پست اسکله، در حال حاضر بزرگترین بندر منطقه آستاراخان به شمار میرود. افزایش پسکرانه بندر سالیانکا به مقدار۳هکتار در راستای افزایش ظرفیت بندر از محل منابع درآمدی این بندر انجام شده و برنامه‌‌‌ریزی برای افزایش۳هکتار دیگر نیز در دست اقدام است؛ این در شرایطی است که با تحولات صورت گرفته در حوزه سختافزاری و مدیریتی در بندر سالیانکا، عملیات این بندر نسبت به گذشته ۳۵درصد افزایش یافته است.
نکته حائز اهمیت آن است که افزایش ظرفیت برای یک بندر مستلزم توسعه پسکرانه بوده که به همین سبب با خرید و اجاره زمین، توسعه آن کلید خورده است؛ بنابراین انتظار میرود مساحت بندر در مجموع تا پایان سال، به ۲۱ هکتار برسد که این به معنای افزایش ۴۰درصدی ظرفیت پسکرانه است. ضمنا ۵۳ درصد از سهام بندر سالیانکای روسیه که در شمال غرب دریای خزر و در دهانه رود ولگا قرار دارد تحت مالکیت گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.
در سال ۲۰۱۰ میلادی شرکت کشتیرانی دریای خزر از جمله شرکت‌های تابعه گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با هدف امکان ورود کشتی‌های کشتیرانی دریای خزر به بنادر آستاراخان روسیه نسبت به خرید ۵۳ درصد سهام از مالک بندر سالیانکا اقدام کرد. در آن زمان ورود کشتی‌های خارجی به بنادر روسیه امکان‌پذیر نبود مگر اینکه یک بندر در روسیه آن کشتی را تأیید می‌کرد. به این علت کشتی‌های کشتیرانی دریای خزر بعضاً تا ماه‌ها معطل می‌شدند تا بتوانند اجازه ورود به بنادر روسی دریای خزر دریافت کنند، اما با در اختیار داشتن یک بندر در روسیه تردد شناور‌ها به کمترین زمان ممکن می‌رسید و تأیید کشتیها در اختیار سهامدار بندر قرار می‌گرفت.
نقش بندر سالیانکا برای توسعه تجارت با روسیه
بندر سالیانکا از لحاظ سختافزاری دارای شرایط لازم برای توسعه ارتباطات تجاری روسیه با خارج بوده و دسترسی آن به داخل روسیه نیز به دلیل وجود ۶ خط ریلی که در داخل بندر وجود دارد مناسب است به شکلی که طول خطوط ریلی در داخل خود بندر بالغ بر ۴۵۰۰ متر است. اتصال جاده‌ای بندر هم مناسب است. بندر در دهانه رود ولگا قرار گرفته و به این سبب به کانال ولگادن، رود دن و سپس دریای سیاه، مدیترانه و در نهایت دریای آزاد متصل است. فرودگاه آستاراخان نیز در دسترس این بندر قرار دارد هرچند فعلاً پرواز باری از این فرودگاه انجام نمی‌شود. در مجموع می‌توان گفت بندر سالیانکا هم به لحاظ جاده‌ای، هم ریلی و هم زمینی با کل روسیه متصل است که این امکانات پسکرانه‌ای می‌تواند در زمینه جابه‌جایی و تخلیه و بارگیری کانتینر که اساس کریدور شمال-جنوب است بسیار مثمرثمر باشد.
گفتنی است ارتباط ما با مسئولان و تجار روسی در این بندر به عنوان یک تیم متحد کاری روسی- ایرانی در وضعیت و سطح مناسبی بوده و می‌توان گفت همکاری بسیار خوبی بین ما و روسیه شکل گرفته است. بدون اغراق بندر سالیانکا یکی از بهترین بنادر آستاراخان در روسیه است که همیشه از سوی دولت روسیه مورد بازدید قرار می‌گیرد.
مروری بر ارتباط سالیانکا با کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران
براساس آمار رسمی اعلام شده در سال ۲۰۲۲ میلادی کل گردش بار بنادر روسیه در دریای خزر ۶ میلیون تُن بوده است که سهم بندر سالیانکا از این مجموع چیزی حدود ۱۱ درصد است. این امر نشان دهنده این است که بندر سالیانکا به تنهایی درصد بالایی از کل عملیات بندری روسیه در دریای خزر را انجام داده است. نکته قابل توجه این است که کل عملیات روسیه در دریای خزر در سال ۲۰۲۲ میلادی نسبت به سال قبل ۱۴ درصد کاهش داشته است در حالی که بندر سالیانکا تنها بندر در روسیه بود که برخلاف روند کلی، افزایش عملکرد ۳۵ درصدی را تجربه کرده است؛ بنابراین می‌توان گفت بندر سالیانکا در زمانی که تمامی بنادر دچار افت بودند با مدیریت و سرمایه‌گذاری کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران رکورد تازه‌ای در عملکرد خود به ثبت رساند.
ویژگی‌های کریدوری و توسعه تجارت دو کشور
سرکنسول ایران در آستراخان با اشاره به قرار گرفتن بندر سالیانکا در محدوده این شهر بندری روسیه، یادآور شد: بیش از ۵۰ درصد سهام این بندر متعلق به جمهوری اسلامی ایران است و بخش دیگر آن به شرکت‌های روس؛ از این منظر، این بندر نماد مهمی در همکاری‌های دو کشور است.
بندر سالیانکا در یکسال گذشته، تجهیز شده است، پنج اسکله دارد و پنج خط راه آهن در آن وجود دارد. این بندر، دارای سیلوی گندم، جو و ذرت است و می‌تواند بیش از ۳۰ هزار تن غلات را نگهداری کند و از نظر تجهیزات، کامل است. سال گذشته نیز این بندر دو کشتی خریداری کرد که این کشتیها می‌توانند در مسیر رود ولگا، به سمت کازان و مسکو مسیر خود را ادامه دهند که به مزیت‌های این بندر افزوده است. در آینده نزدیک تعداد کشتی های بندر سالیانکا به سه کشتی می‌رسد که نقش بسیار مهمی نه تنها در تجارت ایران و روسیه، بلکه در فعال کردن کریدور شمال – جنوب خواهد داشت. از دیگر برنامه های در دست اقدام راه‌اندازی کریدور حمل سرد کالا در بندر سالیانکاست که از طریق آن تابستان ۱۴۰۳ محصولات مرکبات ایران از طریق دریای خزر وارد آستراخان و بازار روسیه شد. از طریق این بندر، می‌توانیم به راحتی مرکبات ایرانی را به روسیه صادر کنیم، محصولاتی که با برخورداری ازکیفیت بالا و قیمت مناسب، طرفدران زیادی در این کشور دارد. بندر سالیانکا در آینده می‌تواند با کشتی هایی که در اختیار دارد، بارها و محصولات را به صورت مستقیم به کازان و مسکو و یا در مسیر برعکس، به ایران بفرستد.
علاوه بر این، اگر گستره نگاه را گسترده‌تر و کریدور شمال - جنوب را در نظر بگیرید و مناقشات منطقه‌ای کمتر شود، درباره این راه آبی (مسیر میانی کریدور از طریق دریای خزر) بیشتر خواهیم شنید. چرا که کالاها در این مسیر از هند به سمت اروپا حمل می‌شود؛ البته اکنون کالاهایی از هند و دیگر کشورها از این مسیر و با گذر از خاک ایران به روسیه ترانزیت می‌شود.
فعالیت بندر ایرانی در آستاراخان
تابستان سال گذشته بود که رسانه ها اعلام کردند در راستای توسعه و تسهیل روابط تجاری ایران و روسیه و تقویت حمل بار از کریدور شمال- جنوب، طرح توسعه بندر ایرانی سالیانکا در آستاراخان روسیه کلید خورد که بر این اساس،۳ هکتار زمین به عرصه این بندر اضافه شده است. بندر سالیانکا با مساحت ۱۵ هکتار و دارا بودن ۵پست اسکله، در حال حاضر بزرگترین بندر منطقه آستاراخان به شمار میرود. افزایش پسکرانه بندر سالیانکا به مقدار۳هکتار در راستای افزایش ظرفیت بندر از محل منابع درآمدی این بندر انجام شده و برنامه‌‌‌ریزی برای افزایش۳هکتار دیگر نیز در دست اقدام است؛ این در شرایطی است که با تحولات صورت گرفته در حوزه سختافزاری و مدیریتی در بندر سالیانکا، عملیات این بندر نسبت به گذشته ۳۵درصد افزایش یافته است.
نکته حائز اهمیت آن است که افزایش ظرفیت برای یک بندر مستلزم توسعه پسکرانه بوده که به همین سبب با خرید و اجاره زمین، توسعه آن کلید خورده است؛ بنابراین انتظار میرود مساحت بندر در مجموع تا پایان سال، به ۲۱ هکتار برسد که این به معنای افزایش ۴۰درصدی ظرفیت پسکرانه است. ضمنا ۵۳ درصد از سهام بندر سالیانکای روسیه که در شمال غرب دریای خزر و در دهانه رود ولگا قرار دارد تحت مالکیت گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.
در سال ۲۰۱۰ میلادی شرکت کشتیرانی دریای خزر از جمله شرکت‌های تابعه گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با هدف امکان ورود کشتی‌های کشتیرانی دریای خزر به بنادر آستاراخان روسیه نسبت به خرید ۵۳ درصد سهام از مالک بندر سالیانکا اقدام کرد. در آن زمان ورود کشتی‌های خارجی به بنادر روسیه امکان‌پذیر نبود مگر اینکه یک بندر در روسیه آن کشتی را تأیید می‌کرد. به این علت کشتی‌های کشتیرانی دریای خزر بعضاً تا ماه‌ها معطل می‌شدند تا بتوانند اجازه ورود به بنادر روسی دریای خزر دریافت کنند، اما با در اختیار داشتن یک بندر در روسیه تردد شناور‌ها به کمترین زمان ممکن می‌رسید و تأیید کشتیها در اختیار سهامدار بندر قرار می‌گرفت.
نقش بندر سالیانکا برای توسعه تجارت با روسیه
بندر سالیانکا از لحاظ سختافزاری دارای شرایط لازم برای توسعه ارتباطات تجاری روسیه با خارج بوده و دسترسی آن به داخل روسیه نیز به دلیل وجود ۶ خط ریلی که در داخل بندر وجود دارد مناسب است به شکلی که طول خطوط ریلی در داخل خود بندر بالغ بر ۴۵۰۰ متر است. اتصال جاده‌ای بندر هم مناسب است. بندر در دهانه رود ولگا قرار گرفته و به این سبب به کانال ولگادن، رود دن و سپس دریای سیاه، مدیترانه و در نهایت دریای آزاد متصل است. فرودگاه آستاراخان نیز در دسترس این بندر قرار دارد هرچند فعلاً پرواز باری از این فرودگاه انجام نمی‌شود. در مجموع می‌توان گفت بندر سالیانکا هم به لحاظ جاده‌ای، هم ریلی و هم زمینی با کل روسیه متصل است که این امکانات پسکرانه‌ای می‌تواند در زمینه جابه‌جایی و تخلیه و بارگیری کانتینر که اساس کریدور شمال-جنوب است بسیار مثمرثمر باشد.
گفتنی است ارتباط ما با مسئولان و تجار روسی در این بندر به عنوان یک تیم متحد کاری روسی- ایرانی در وضعیت و سطح مناسبی بوده و می‌توان گفت همکاری بسیار خوبی بین ما و روسیه شکل گرفته است. بدون اغراق بندر سالیانکا یکی از بهترین بنادر آستاراخان در روسیه است که همیشه از سوی دولت روسیه مورد بازدید قرار می‌گیرد.
مروری بر ارتباط سالیانکا با کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران
براساس آمار رسمی اعلام شده در سال ۲۰۲۲ میلادی کل گردش بار بنادر روسیه در دریای خزر ۶ میلیون تُن بوده است که سهم بندر سالیانکا از این مجموع چیزی حدود ۱۱ درصد است. این امر نشان دهنده این است که بندر سالیانکا به تنهایی درصد بالایی از کل عملیات بندری روسیه در دریای خزر را انجام داده است. نکته قابل توجه این است که کل عملیات روسیه در دریای خزر در سال ۲۰۲۲ میلادی نسبت به سال قبل ۱۴ درصد کاهش داشته است در حالی که بندر سالیانکا تنها بندر در روسیه بود که برخلاف روند کلی، افزایش عملکرد ۳۵ درصدی را تجربه کرده است؛ بنابراین می‌توان گفت بندر سالیانکا در زمانی که تمامی بنادر دچار افت بودند با مدیریت و سرمایه‌گذاری کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران رکورد تازه‌ای در عملکرد خود به ثبت رساند.
ویژگی‌های کریدوری و توسعه تجارت دو کشور
سرکنسول ایران در آستراخان با اشاره به قرار گرفتن بندر سالیانکا در محدوده این شهر بندری روسیه، یادآور شد: بیش از ۵۰ درصد سهام این بندر متعلق به جمهوری اسلامی ایران است و بخش دیگر آن به شرکت‌های روس؛ از این منظر، این بندر نماد مهمی در همکاری‌های دو کشور است.
بندر سالیانکا در یکسال گذشته، تجهیز شده است، پنج اسکله دارد و پنج خط راه آهن در آن وجود دارد. این بندر، دارای سیلوی گندم، جو و ذرت است و می‌تواند بیش از ۳۰ هزار تن غلات را نگهداری کند و از نظر تجهیزات، کامل است. سال گذشته نیز این بندر دو کشتی خریداری کرد که این کشتیها می‌توانند در مسیر رود ولگا، به سمت کازان و مسکو مسیر خود را ادامه دهند که به مزیت‌های این بندر افزوده است. در آینده نزدیک تعداد کشتی های بندر سالیانکا به سه کشتی می‌رسد که نقش بسیار مهمی نه تنها در تجارت ایران و روسیه، بلکه در فعال کردن کریدور شمال – جنوب خواهد داشت. از دیگر برنامه های در دست اقدام راه‌اندازی کریدور حمل سرد کالا در بندر سالیانکاست که از طریق آن تابستان ۱۴۰۳ محصولات مرکبات ایران از طریق دریای خزر وارد آستراخان و بازار روسیه شد. از طریق این بندر، می‌توانیم به راحتی مرکبات ایرانی را به روسیه صادر کنیم، محصولاتی که با برخورداری ازکیفیت بالا و قیمت مناسب، طرفدران زیادی در این کشور دارد. بندر سالیانکا در آینده می‌تواند با کشتی هایی که در اختیار دارد، بارها و محصولات را به صورت مستقیم به کازان و مسکو و یا در مسیر برعکس، به ایران بفرستد.
منبع: اقتصادسرآمد
نیازمندی‌ها
عناوین روزنامههای امروز
