بوق خبر - عرق کردن نوعی عملکرد طبیعی در بدن افراد میباشد که باعث تنظیم دمای بدن شده و به آن کمک میکند. افراد، اغلب در صورت، سر، زیر بغل، دست و پاها و کشاله ران عرق میکنند. در این مطلب با علل تعریق زیاد سر و صورت و روشهای درمان آن آشنا خواهیم شد.
همه مردم عرق میکنند و این موضوع یک عملکرد کاملا طبیعی در بدن میباشد، تعریق باعث کمک به تنظیم دمای بدن میشود. اغلب افراد از قسمتهای مختلف بدن به ویژه صورت، سر، زیر بغل، کشاله ران و دست و پاها عرق میکنند.
طبیعی است که در هوای گرم عرق کنیم، اما در برخی موارد که دمای اطراف گرم نباشد هم امکان عرق کردن افراد وجود دارد، به عنوان نمونه افراد در حالی که ورزش میکنند، استرس دارند یا غذای تند میخوردن از نواحی سر و صورت عرق میکنند. افراد زیادی وجود دارند که از ناحیه سر و صورت عرق میکنند. تعریق زیاد سر و صورت به دلایل مختلفی میتواند ایجاد شود که میتوان به روشهای مختلف آن را درمان و برطرف نمود.
با توجه به مطالعه انجام شده بر روی این موضوع مشخص شده است که حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد از کسانی که دچار عرق سر و صورت به مقدار زیاد میشوند دارای سابقه خانوادگی هستند. همچنین علت تعریق زیاد سر و صورت میتواند به خاطر یک بیماری معروف به نام هایپر هیدروز جمجمعهای ایجاد شود.
هایپر هیدروز به معنای تعریف بیش از اندازه برای حفظ دمای طبیعی بدن میباشد. شدت این بیماری میتواند کم یا زیاد شود. عرق نمودن بیش از اندازه میتواند حس بدی را در افراد ایجاد نماید و همچنین افراد را در مکانهای عمومی یا در اجتماعات دچار ناراحتی نماید. در این مورد باید بدانید که روشهای درمان این مشکل به وسیله محققین کشف شده و قابل درمان میباشد.
مشکل هایپر هیدروز میتواند در هر قسمت از بدن ایجاد شود، ولی با توجه به این که تعداد زیادی غدد عروقی در صورت و پوست سر وجود دارند،ای قسمتها بیشتر مستعد عرق بیش از حد میباشد. علاوه بر این تعریق زیاد سر و صورت میتواند بیشتر باعث آزار افراد شود.
در حالت کلی دو نوع هایپر هیدروز وجود دارد، هایپر هیدروز اولیه و هایپر هیدروز ثانویه.
هایپر هیدروز اولیه شایعترین نوع از هایپر هیدروز میباشد، این موضوع یعنی این که تعریق زیاد افراد به دلیل شرایط پزشکی، فعالیت بدنی یا افزایش درجه حرارت نمیباشد. این نوع تعریف زیاد اغلب بر روی دست، پا، سر و صورت تاثیر گذار میباشد، ولی ممکن است در دیگر قسمتهای بدن نیز ایجاد شود.
این نوع از هایپر هیدروز به نوعی وضعیت پزشکی یا دارو ارتباط دارد که سبب تعریق بیش از اندازه خواهد شد. این وضعیت پزشکی میتواند شامل موارد زیر شود:
بیماری و حملات قلبی، سرطان، دیابت، یائسگی، سکته مغزی، صدمات نخاعی، اندوکاردیت یا عفونت لایه داخلی قلب، تب بدون علت مشخص، اختلال اضطراب عمومی، گرمازدگی، ایدز، هایپر هیدروز، پرکاری تیروئید، لوسمی، مالاریا، یائسگی، لنفوم غیر هوچکینی، چاقی، استرس، بیماری سل و برخی عوارض جانبی داروها مثل زمان مصرف داروهایی بتا بلاکرها و دارواهی ضد افسردگی.
عرق کردن زیاد سر و صورت میتواند در مواقع غیر معمول مثل هوای سرد یا زمان ورزش نکردن هم ایجاد شود. عوامل مختلفی وجود دارند که میتوانند سبب شدید شدن تعریق شوند. برخی از این موارد عبارتند از:
رطوبت
آب و هوای گرم
استرس یا اضطراب
احساسات قوی مثل عصبانیت یا ترس
مصرف غذاهای تند
ورزش، حتی انجام فعالیتهای خفیف
اگر مشکل تعریق زیاد سر و صورت را دارید، بهتر است که به پزشک مراجعه نمایید. پزشک پس از برخی معاینات و انجام آزمایشات مختلف میتواند این موضوع را تعیین نماید که تعریق زیاد بیمار به دلیل یک بیماری خاص است و میتواند جدی شود و یا اینکه دلیل بخصوصی ندارد. اگر مشکل فرد به خاطر بیماری خاصی نباشد پزشک روشهایی را برای درمان و ماهش تعریق ارائه خواهد داد.
تعریق زیاد سر و صورت میتواند برای افراد ناامید کننده و آزار دهنده باشد، برای درمان این مشکل روشهای رومانی مختلفی وجود دارند که میتوانند به فرد کمک زیادی کنند، برخی از این روشها شامل موارد زیر میشوند:
استفاده از ضد عرقهای بدن نسخه دارای کلرید آلومینیوم
استفاده از ضد عرقهای تجویزی توسط پزشکان که دارای کلرید آلومینیوم هگزاهیدرات میباشند. این نوع از ضد عرقها قوی هستند و امکان دارد برای پوستهای حساس صورت و سر تحریک کننده باشند.
پزشک میتواند یک نوع رژیم برای مدیریت عرق کردن و مراقبت از پوست به فرد پیشنهاد دهد.
انجام تزریق بوتاکس روش دیگری برای درمان تعریق زیاد سر و صورت میباشد که باعث کاهش فعالیت اعصاب موثر بر غدد عرق میشود. این روش امکان دارد چندین بار انجام شود تا تزریقها شروع به کار نمایند. این روش میتواند تا ۱۲ ماه باعث کاهش علائم مشکل شود.
برخی داروهای خوراکی معروف به آنتی کولینرژیکها سبب کاهش تعریق در کل بدن میگردند. این داروها امکان دارد برخی عوارض جانبی مانند یبوست، احتباس ادرار، سرگیجه و خشکی دهان را ایجاد نمایند.
بعضی از داروهای ضد افسردگی نیز میتوانند سبب کاهش تعریق شوند و باعث رفع اضطراب که سبب عرق کردن میشود، شوند. مراقب باشید، زیرا برخی داروهای ضد افسردگی میتوانند سبب بیشتر شدت تعریق شوند.
برخی داورهای خوراکی معروف به بتا بلاکرها و بنزودیازپینها میتوانند علائم جسمی اضطراب مانند تعریق را مسدود نمایند.
علاوه بر روشهای بالا چند مورد درمانی پزشکی دیگر وجود دارد که به طور معمول برای درمان از آن استفاده نمیشود، ولی برخی از پزشکان آن را امتحان میکنند، این روشها عبارتند از:
در این روش از جریان الکتریکی بر روی سطح بدن در زمان غوطه ور شدن در آب استفاده میشود. در این درمان جریان بسیار خفیف الکتریکی و کنترل شده به قسمتهایی از پوست که تعریق در آنها زیاد است داده میشود. این جریان الکتریکی بسیار خفیف با جریان آب به بدن فرد بیمار انتقال پیدا میکند، در حقیقت آب واسطی بین دستگاه و بدن فرد میباشد. این روش بسیار مناسب برای رفع عرق دست، صورت، گردن، سر، پا و زیر بغل میباشد.
از دیگر روشهای درمان پزشکی برای هایپر هیدروز جراحی غدد تعریق است، البته این روش اغلب برای درمان تعریق زیاد زیر بغل استفاده میگردد.
در این روش بعضی از اعصاب تحریک کننده غدد فرد قطع میگردد و سیگنالهای تولید عرق را کاهش میدهند.
علاوه بر روشهای پزشکی برخی گیاهان و روشهای خانگی وجود دارند که برای درمان عرق کردن زیاد سر و صورت مفید هستند، این روشها عبارتند از:
چای مریم گلی دارای منیزیم و ویتامین B زیادی میباشد که باعث میشود تا پرکاری غدد عروقی کمتر شوند.
مصرف برگ شیرین بیان در محل تعریق میتواند برای کاهش تعریق مفید باشد. مصرف روزانه ۲ تا ۳ مرتبه دم کرده برگ تازه شیرین بیان برای شستن محل عرق میتواند شما از بوی بد عرق رها سازد.
در صورتی که به گیاه مریم گلی دسترسی ندارید میتوانید به جای آن چای سبز را امتحان نمایید. میتواند در طول روز چای سبز را دم کرده و بنوشید.
استفاده از یک فنجان آب سبزه گندم در طول روز میتواند فعالیت غدد را کم کرده و تعریق را کاهش دهد. به منظور خنثی نمودن اسیدها در بدن میتوانید یک لیوان آب سبزه گندم بنوشید و مقدار مناسب ویتامین B۶، پروتئین، ویتامین C، اسید فولیک و ویتامین B۱۲ به بدن برسانید.
تانن یکی از ترکیبات موجود در چای میباشد که میتواند باعث کم شدن تعریق بدن شود. برگهای چای را جوشانده و اجازه دهید تا خنک شود. بعد با مقدار پنبه چای خنک شده را بر روی قسمتهای مستعد عرق کرده بمالید. اگر کف دست هایتان بسیار عرق مینماید، دستهای خود را برای نیم ساعت در چای خنک شده قرار داده تا مقدار تعریق کم شود.
برای درمان مشکل خود مقداری پودر حنا را در کمی روغن نارگیل حال کرده و با هم مخلوط نمایید، مخلوط به دست آمده را روی قسمتهایی که بیشتر عرق میکنید مالیده و بعد از مدتی بشویید. با انجام این روش از شر تعریق زیاد سر و صورت خود خلاص خواهی شد.
برای انجام این روش پنبه را داخل مقداری روغن درخت چای خیس نموده و سپس آن را به نواحی مستعد عرق بمالید. این روش را مرتبا انجام داده تا نتیجه بگیرید. در صورتی که پوستتان حساس است میتوانید ۴ تا ۵ قطره روغن درخت چای را با نصف پیمانه آب رقیق نمایید و سپس از آن استفاده نمایید.
روزانه دو بار نوشیدن انگور یا خوردن آن میتواند تا حد زیادی میزان عرق را در افراد کاهش دهد.
درست است که سرکهی طبیعی تا حدی تلخ میباشد، اما روشی شیرین برای درمان عرق کردن زیاد سر و صورت میباشد. میتوانید دو قاشق چای خوری سرکه طبیعی را با یک قاشق چای خوری سرکه سیب مخلوط نموده و سه مرتبه در روز آن را معده خالی یا حداقل نیم ساعت قبل از خوردن غذا میل نمایید.
مصرف گوجه فرنگی باعث کاهش تعریق خواهد شد. در طول روز نوشیدن یک لیوان آب گوجه فرنگی میتواند بسیار کمک کننده باشد.
برای کاهش تعریق مقداری سیب زمینی را بریده و آن را بر روی نواحی مورد نظر بدن خود بمالید تا عرق کردن کاهش یابد.
عصاره فندق میتواند به خشک نمودن منطقههای همواره مرطوب بدن کمک نماید. میتوانید مقداری پنبه را با عصاره فندق خیس نموده و بر روی نقاط مستعد عرق در بدن خود بمالید و نتایج آن را ببینید.
برای انجام این روش نصف فنجان نشاسته ذرت را با نصف فنجان جوش شیرین و چند قطره روغن مخلوط نموده و بر روی نواحی مستعد استفاده نمایید. بگذارید تا مخلوط حدود نیم ساعت بر روی بدنتان باقی بماند و بعد آن را بشویید.
ترکیب نمک و لیمو میتواند برای کاهش تعریق سر و صورت مفید باشد. مقداری نمک را با آب لیمو مخلوط نموده و نقاط مرطوب بدنتان را با آن ماساژ دهید.
باید بدانید که علاوه بر داروها و روشهای درمان گیاهی برای کاهش عرق زیاد سر و صورت وجود دارند که میتوانند به بهتر شدن شرایط کمک نمایند، این موارد عبارتند از:
حمام کردن باعث میشود تا باکتریها و رطوبت پوست کاهش یابد.
قبل از خواب از ضد عرق استفاده شود.
همواره حولهای نرم و جاذب در کیف، میز کار با ماشین به همراه داشته باشید و عرقهای خود را با آن پاک نمایید.
خوردن غذاهای تند و کافئین به دلیل ایجاد تعریق، کنار گذاشته شود.
اجتناب از پوشیدن لباسهای خیلی گرم.
پوشیدن لباسهای خنک با پارچههای مناسب نخی.
نوشیدن آب زیاد برای جبران آب از دست رفته بدن.
استفاده از یک پنکه کوچک دستی برای خنک نمودن سر و صورت خود.
مصرف وعدههای غذایی کوچک و سبک برای کمک به اینکه کمتر عرق نمایید. پرخوری و هضم نشدن غذا سبب بیشتر شدن تعریق میگردد.
قبل از انجام کار یا فعالیتهای اجتماعی دیگر ورزش نکنید، چون باعث میشود تا عرق کردن مدت زمان بیشتری ادامه داشته باشد.
ویتامینها از ترکیبات مهم و ضروری برای بدن میباشند که باعث ادامه فعالیت طبیعی ارگانهای مختلف بدن خواهند شد. نبود هر ویتامین و ماده معدنی در بدن باعث بروز مشکل و عکس العملی در بدن خواهد شد، که با توجه به این عکس العمل متوجه خواهید شد بدن چه ویتامین را کم دارد.
تعریق زیاد بدن میتواند به دلیل کمبود ویتامینهای B و D در بدن باشد. کمبود ویتامین D باعث بیشتر شود عرق به ویژه در پوست سر، گردن و پیشانی میشود. عرق نمودن سر یکی از اولین نشانههای کمبود ویتامین D در بدن است. همچنین کمبود ویتامین B۱۲ در بدن نیز میتواند باعث عرق نمودن شبانه در افراد شود.
مقدار عرق نمودن هر فرد به برخی عوامل بستگی دارد: اندازه جثه فرد، مقدار آمادگی جسمانی، مقدار آب ذخیره شده در بدن یعنی میزان هیدراته بودن بدن.
در بدن هر فرد حدودا سه میلیون غده عرق دارد که بیشترین تراکم این غدهها در کف دست میباشد. یک انسان در حالت طبیعی و فعالیت عادی حدود ۱/۵ تا ۱/۸ لیتر در ساعت میباشد. اما یک فرد ورزشکار در طول روز میتواند تا ۴ لیتر عرق نماید.
اغلب موارد نباید به خاطر عرق نمودن سر و صورت خود خیلی نگران باشید. عرق کردن در هوای گرم به دلیل بیماری نیست و کاملا طبیعی میباشد، ولی در برخی موارد همانطور که اشاره شد تعریق زیاد بدن و سر و صورت میتواند نشان از بیماری خاصی مثل عفونت، دیابت یا تیروئید باشد.
برخی از افراد که دارای اضافه وزن هستند و یا آمادگی جسمی ضعیفی دارند بیشتر از سایرین عرق میکنند. در هر حال اگر در دمای ملایمی هستید و شرایط استری و تب را ندارید، اما بسیار عرق کرده اید باید وضعیت خود را پیگیری کرده و علت را کشف نمایید.
در صورتی که به خاطر عرق کردن زیاد سر و صورت خود ناراحت هستید و حس شرمندگی دارید، میتوانید با یک متخصص مشورت کرده و علت اصلی عرق نمودن و بهترین درمان مشکل خود را جویا شوید. در زمان مراجعه به پزشک ممکن است شما به یک متخصص داخلی ارجاع داده شوید تا وضعیت کلی بدن بررسی شود و علت اصلی تعریق مشخص شده و درمان مناسب آن تجویز گردد.