سرمایه‌گذاری صنعت نفت پشت سد بانک‌ها!
حجم عظیم ذخایر هیدروکربوری و همچنین وابستگی اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی موجب شده که این صنعت همواره از اهمیت استراتژیکی برخوردار باشد. صنعت نفت و گاز و سرمایههای موجود در این صنعت، درواقع پشتوانه اصلی رشد و توسعه اقتصادی کشور است. این صنعت علاوه‌بر اینکه اصلی‌‌‌ترین تامین‌‌‌کننده منابع ارزی است، از مزیت‌‌‌های اقتصادی کشور در جذب منابع نیز به‌شمار می‌رود.
به گزارش اقتصاددریایی، در چنین شرایطی در سالی که از سوی رهبر معظم انقلاب به‌عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید» نام‌گذاری شده است، جذب سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی- به‌ویژه نفت و گاز کشور- دارای اهمیت بالایی شده است. هرچند طی سال‌های گذشته تحمیل تحریم‌های اقتصادی از سوی آمریکا، شرایط را برای حضور سرمایه‌گذاران خارجی با محدودیت‌های فراوانی مواجه کرده است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که برخی سیاست‌گذاری‌های صورت‌گرفته در داخل کشور نیز شرایط را برای حضور سرمایه‌گذاران داخلی در عرصه صنعت نفت با مشکل روبه‌رو کرده است.
هفته گذشته بود که امیر مقیسه، مدیر سرمایه‌گذاری و کسب‌وکار شرکت ملی نفت ایران از برگزاری رویداد تحول در سرمایه‌گذاری و توسعه در بالادست نفت و گاز ایران در بهار امسال خبر داد و اعلام کرد که طبق برنامه‌ریزی صورت‌گرفته، قرار است در این رویداد بیش از ۲۰۰فرصت سرمایه‌گذاری در حوزه شرکت ملی نفت ایران معرفی شود.
براساس اعلام مسئولان شرکت ملی نفت نیز ظرفیت سرمایه‌گذاری پروژه‌های معرفی‌شده در این رویداد بیش از ۱۳۷میلیارد دلار است که فرصت‌های موجود در میدان‌های نفتی و پروژه‌های بالادستی حدود ۱۰۰پروژه و ۱۰۰فرصت سرمایه‌گذاری دیگر مربوط به زنجیره ارزش صنعت نفت است که تحت مدیریت و رهبری شرکت ملی نفت ایران تعریف شده‌اند.
چالشی تحت عنوان FATF
کارشناسان اقتصادی معتقدند که صنعت نفت ایران برای رشد و توسعه به سرمایه‌گذاری خارجی نیاز دارد. عدم عضویت ایران در FATF، یکی از موانع اصلی جذب این سرمایه‌گذاری‌هاست. دولت ایران باید برای حل این مشکل، اقدامات لازم را انجام دهد. یکی از مهم‌ترین این اقدامات، پیوستن به FATF است. علاوه‌بر این، دولت باید محیط کسب‌وکار را برای سرمایه‌گذاران خارجی جذاب‌تر کند. این کار با کاهش بوروکراسی، ارائه مشوق‌های سرمایه‌گذاری و تضمین امنیت سرمایه‌گذاری امکان‌پذیر است. با انجام این اقدامات، ایران می‌تواند جذب سرمایه‌گذاری خارجی را در صنعت نفت خود افزایش دهد و از این طریق، به توسعه اقتصادی کشور کمک کند.
در چنین شرایطی است که گفته می‌شود عدم‌عضویت ایران در FATF، مانع جذب سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت ایران است. از سوی دیگر، سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه‌گذاری در ایران به گارانتی و تضمین نیاز دارند و از طرف دیگر بانک‌های خارجی به دلیل عدم‌عضویت ایران در FATF، از سرمایه‌گذاری در کشورمان خودداری می‌کنند. در چنین شرایطی است که پیوستن ایران به FATF برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی ضروری است. آنطور که کارشناسان اقتصادی می‌گویند FATF می‌تواند به تسهیل سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران کمک کند.
فقر سرمایه‌گذاری به‌خصوص در صنعت نفت، اگر مهم‌ترین چالش این حوزه نباشد، در ردیف مهم‌ترین نیازهای این صنعت قرار دارد. یک برآورد اولیه که بارها از سوی مقامات پیشین و کنونی صنعت نفت مطرح شده، از دست‌کم ۲۰۰میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای توسعه طرح‌های نیمه‌تمام این صنعت حکایت دارد.
مانع بانک‌ها در مقابل سرمایه‌گذاری
حسن مرادی، کارشناس انرژی در گفت‌وگویی با «مهر» در رابطه با چگونگی جذب سرمایه‌گذاری در صنعت نفت گفت: پتانسیل سرمایه‌گذاری بسیار عظیمی در حوزه نفت را داریم. به‌عنوان مثال، سواحل مکران نیازمند سرمایه‌گذاری است زیرا سرمایه‌هایی که قبلاً مورد استفاده قرار گرفته‌اند -اعم از سرمایههای داخلی و خارجی- دارای محدودیت هستند و باید گسترش یابند.
این کارشناس انرژی ادامه داد: اگرچه این سرمایه‌گذاری‌ها لازم اما مستلزم فراهم‌شدن سازو ارهایی نیز است که متأسفانه بزرگ‌ترین ضعف ما سیستم بانکی است، چراکه قادر نیستند سرمایه مردم را به‌درستی جذب کنند و برای توسعه صنعت نفت گام بردارند و با جذب سرمایههای مردم، در بورس و صنعت ساختمان هزینه می‌کنند زیرا معتقدند از این طریق سود مناسبی به‌دست می‌آید و تا زمانی که این مسئله مدیریت نشود شاهد سرمایه‌گذاری در صنعت نفت نخواهیم بود.
مرادی در ادامه توضیح داد: بانک‌های ما باید بستری را فراهم کنند تا پول وارد کشور شده و اندوخته و جمع‌آوری شود که در این حالت اصلاً نیازی به سرمایه‌گذار خارجی نداریم. وی همچنین با اشاره به مشخص‌کردن میزان سرمایه مورد نیاز برای جذب صنعت نفت خاطرنشان کرد: این موضوع بستگی به این دارد که کجا سرمایه‌گذاری می‌کنیم؛ ما به چند پالایشگاه دیگر نظیر ستاره خلیج‌فارس نیاز داریم. باید پتروپالایشگاه‌ها را توسعه دهیم. لازم است صنایع پتروشیمی را نه در مرکز کشور بلکه در سواحل مکران و سواحل خلیج‌فارس توسعه دهیم.
این کارشناس انرژی همچنین در رابطه با تأمین مالی در شرایط تحریم، اظهار کرد: باید راه فراری برای دور زدن تحریم‌ها جهت تأمین مالی وجود داشته باشد. اگر مذاکرات به‌خوبی پیش برود که ممکن است برای تأمین مالی نیز بندهایی دیده شود، باید صبر کرد و دید مذاکرات در چه حالی است تا بتوان گریزی برای تأمین مالی در صنعت نفت پیدا کرد.
مرادی در رابطه با چگونگی جذب سرمایه خرد در صنعت نفت خاطرنشان کرد: همانطور که گفته شد ابتدا بانک‌ها باید پویا شوند و در این حالت می‌توان در صنعت نفت اقدام به فروش اوراق قرضه یا اوراق بهادار کرد، زیرا این اوراق اکنون ارزشی دارند که روزبه‌روز بر ارزش آن‌ها افزوده می‌شود. به عنوان مثال، بدانند که این اوراق برای ساخت یک پالایشگاه است که با ادامه پروژه آن سرمایه گسترش و ارزش سهام رشد پیدا می‌کند. این به آن معناست که علاوه‌بر بانک‌ها، وزارت نفت از این طریق می‌تواند نسبت به جذب سرمایه‌گذار اقدام کند.
آینده صنعت نفت و مذاکرات سیاسی
میرقاسم مومنی، کارشناس حوزه انرژی نیز در گفت‌وگو با ایلنا، درباره آینده صنعت نفت ایران در صورت انجام یا عدم‌مذاکرات اظهار داشت: تحریم‌ها یک مانع جدی برای صادرات و تولید نفت و گاز کشور هستند. ما اکنون برای بهینه کردن وضعیت چاه‌های نفت نیاز به تکنولوژی و سرمایه‌گذار خارجی داریم که اکنون این امکان را نداریم و مجبوریم کالاها و قطعات را از طریق دور زدن تحریم‌ها یا کشورهایی خریداری کنیم که کیفیت لازم را ندارند.
وی افزود: ساختار چاه‌های نفتی بسیار پیچیده است، زیرا شرکت‌های آمریکایی و اروپایی روی چاه‌های ما سرمایه‌گذاری کرده و توسعه داده‌اند بالطبع در تکنولوژی پیشرفته این صنعت به نوعی وابستگی وجود دارد و اگر شرکت‌های دیگر وارد کار شوند باید کل پایه کار تغییر کند و این نیاز به هزینه و زمان طولانی دارد. بنابراین شرایط ما بسیار سخت شده است.این کارشناس حوزه انرژی گفت: از سوی دیگر، پس از برنامه اخیر ترامپ برای صفرکردن صادرات نفت ایران، به نظر می‌رسد پالایشگاه‌های کوچک چینی نیز روند واردات نفت از ایران را با احتیاط بیشتری پیش ببرند و حتی متوقف کنند یا اینکه برخی بندر‌ها وادار به این شوند که در پذیرش کشتی‌های تحریمی تجدیدنظر کنند.
مومنی تاکید کرد: در این اوضاع تحریمی و باتوجه به سیاست‌های ترامپ برای تشدید تحریم‌ها معضلات صادراتی ما مضاعف شده چون موضوع صفرکردن صادرات نفت ما مطرح است و این موضوع شامل تکنولوژی و صنایع نفتی کشور ما نیز می‌شود و اگر نتوانیم صادرات نفت انجام دهیم درآمدهای ارزی کشور دچار مشکل خواهد شد و باتوجه به اینکه بحث صادرات نفت به نوعی مربوط به بودجه، معیشت و اداره کشور است، ترامپ از این اهرم به‌عنوان برگ برنده مذاکرات استفاده می‌کند تا از ایران امتیاز بگیرد.
هفته گذشته بود که امیر مقیسه، مدیر سرمایه‌گذاری و کسب‌وکار شرکت ملی نفت ایران از برگزاری رویداد تحول در سرمایه‌گذاری و توسعه در بالادست نفت و گاز ایران در بهار امسال خبر داد و اعلام کرد که طبق برنامه‌ریزی صورت‌گرفته، قرار است در این رویداد بیش از ۲۰۰فرصت سرمایه‌گذاری در حوزه شرکت ملی نفت ایران معرفی شود.
براساس اعلام مسئولان شرکت ملی نفت نیز ظرفیت سرمایه‌گذاری پروژه‌های معرفی‌شده در این رویداد بیش از ۱۳۷میلیارد دلار است که فرصت‌های موجود در میدان‌های نفتی و پروژه‌های بالادستی حدود ۱۰۰پروژه و ۱۰۰فرصت سرمایه‌گذاری دیگر مربوط به زنجیره ارزش صنعت نفت است که تحت مدیریت و رهبری شرکت ملی نفت ایران تعریف شده‌اند.
چالشی تحت عنوان FATF
کارشناسان اقتصادی معتقدند که صنعت نفت ایران برای رشد و توسعه به سرمایه‌گذاری خارجی نیاز دارد. عدم عضویت ایران در FATF، یکی از موانع اصلی جذب این سرمایه‌گذاری‌هاست. دولت ایران باید برای حل این مشکل، اقدامات لازم را انجام دهد. یکی از مهم‌ترین این اقدامات، پیوستن به FATF است. علاوه‌بر این، دولت باید محیط کسب‌وکار را برای سرمایه‌گذاران خارجی جذاب‌تر کند. این کار با کاهش بوروکراسی، ارائه مشوق‌های سرمایه‌گذاری و تضمین امنیت سرمایه‌گذاری امکان‌پذیر است. با انجام این اقدامات، ایران می‌تواند جذب سرمایه‌گذاری خارجی را در صنعت نفت خود افزایش دهد و از این طریق، به توسعه اقتصادی کشور کمک کند.
در چنین شرایطی است که گفته می‌شود عدم‌عضویت ایران در FATF، مانع جذب سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت ایران است. از سوی دیگر، سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه‌گذاری در ایران به گارانتی و تضمین نیاز دارند و از طرف دیگر بانک‌های خارجی به دلیل عدم‌عضویت ایران در FATF، از سرمایه‌گذاری در کشورمان خودداری می‌کنند. در چنین شرایطی است که پیوستن ایران به FATF برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی ضروری است. آنطور که کارشناسان اقتصادی می‌گویند FATF می‌تواند به تسهیل سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران کمک کند.
فقر سرمایه‌گذاری به‌خصوص در صنعت نفت، اگر مهم‌ترین چالش این حوزه نباشد، در ردیف مهم‌ترین نیازهای این صنعت قرار دارد. یک برآورد اولیه که بارها از سوی مقامات پیشین و کنونی صنعت نفت مطرح شده، از دست‌کم ۲۰۰میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای توسعه طرح‌های نیمه‌تمام این صنعت حکایت دارد.
مانع بانک‌ها در مقابل سرمایه‌گذاری
حسن مرادی، کارشناس انرژی در گفت‌وگویی با «مهر» در رابطه با چگونگی جذب سرمایه‌گذاری در صنعت نفت گفت: پتانسیل سرمایه‌گذاری بسیار عظیمی در حوزه نفت را داریم. به‌عنوان مثال، سواحل مکران نیازمند سرمایه‌گذاری است زیرا سرمایه‌هایی که قبلاً مورد استفاده قرار گرفته‌اند -اعم از سرمایههای داخلی و خارجی- دارای محدودیت هستند و باید گسترش یابند.
این کارشناس انرژی ادامه داد: اگرچه این سرمایه‌گذاری‌ها لازم اما مستلزم فراهم‌شدن سازو ارهایی نیز است که متأسفانه بزرگ‌ترین ضعف ما سیستم بانکی است، چراکه قادر نیستند سرمایه مردم را به‌درستی جذب کنند و برای توسعه صنعت نفت گام بردارند و با جذب سرمایههای مردم، در بورس و صنعت ساختمان هزینه می‌کنند زیرا معتقدند از این طریق سود مناسبی به‌دست می‌آید و تا زمانی که این مسئله مدیریت نشود شاهد سرمایه‌گذاری در صنعت نفت نخواهیم بود.
مرادی در ادامه توضیح داد: بانک‌های ما باید بستری را فراهم کنند تا پول وارد کشور شده و اندوخته و جمع‌آوری شود که در این حالت اصلاً نیازی به سرمایه‌گذار خارجی نداریم. وی همچنین با اشاره به مشخص‌کردن میزان سرمایه مورد نیاز برای جذب صنعت نفت خاطرنشان کرد: این موضوع بستگی به این دارد که کجا سرمایه‌گذاری می‌کنیم؛ ما به چند پالایشگاه دیگر نظیر ستاره خلیج‌فارس نیاز داریم. باید پتروپالایشگاه‌ها را توسعه دهیم. لازم است صنایع پتروشیمی را نه در مرکز کشور بلکه در سواحل مکران و سواحل خلیج‌فارس توسعه دهیم.
این کارشناس انرژی همچنین در رابطه با تأمین مالی در شرایط تحریم، اظهار کرد: باید راه فراری برای دور زدن تحریم‌ها جهت تأمین مالی وجود داشته باشد. اگر مذاکرات به‌خوبی پیش برود که ممکن است برای تأمین مالی نیز بندهایی دیده شود، باید صبر کرد و دید مذاکرات در چه حالی است تا بتوان گریزی برای تأمین مالی در صنعت نفت پیدا کرد.
مرادی در رابطه با چگونگی جذب سرمایه خرد در صنعت نفت خاطرنشان کرد: همانطور که گفته شد ابتدا بانک‌ها باید پویا شوند و در این حالت می‌توان در صنعت نفت اقدام به فروش اوراق قرضه یا اوراق بهادار کرد، زیرا این اوراق اکنون ارزشی دارند که روزبه‌روز بر ارزش آن‌ها افزوده می‌شود. به عنوان مثال، بدانند که این اوراق برای ساخت یک پالایشگاه است که با ادامه پروژه آن سرمایه گسترش و ارزش سهام رشد پیدا می‌کند. این به آن معناست که علاوه‌بر بانک‌ها، وزارت نفت از این طریق می‌تواند نسبت به جذب سرمایه‌گذار اقدام کند.
آینده صنعت نفت و مذاکرات سیاسی
میرقاسم مومنی، کارشناس حوزه انرژی نیز در گفت‌وگو با ایلنا، درباره آینده صنعت نفت ایران در صورت انجام یا عدم‌مذاکرات اظهار داشت: تحریم‌ها یک مانع جدی برای صادرات و تولید نفت و گاز کشور هستند. ما اکنون برای بهینه کردن وضعیت چاه‌های نفت نیاز به تکنولوژی و سرمایه‌گذار خارجی داریم که اکنون این امکان را نداریم و مجبوریم کالاها و قطعات را از طریق دور زدن تحریم‌ها یا کشورهایی خریداری کنیم که کیفیت لازم را ندارند.
وی افزود: ساختار چاه‌های نفتی بسیار پیچیده است، زیرا شرکت‌های آمریکایی و اروپایی روی چاه‌های ما سرمایه‌گذاری کرده و توسعه داده‌اند بالطبع در تکنولوژی پیشرفته این صنعت به نوعی وابستگی وجود دارد و اگر شرکت‌های دیگر وارد کار شوند باید کل پایه کار تغییر کند و این نیاز به هزینه و زمان طولانی دارد. بنابراین شرایط ما بسیار سخت شده است.این کارشناس حوزه انرژی گفت: از سوی دیگر، پس از برنامه اخیر ترامپ برای صفرکردن صادرات نفت ایران، به نظر می‌رسد پالایشگاه‌های کوچک چینی نیز روند واردات نفت از ایران را با احتیاط بیشتری پیش ببرند و حتی متوقف کنند یا اینکه برخی بندر‌ها وادار به این شوند که در پذیرش کشتی‌های تحریمی تجدیدنظر کنند.
مومنی تاکید کرد: در این اوضاع تحریمی و باتوجه به سیاست‌های ترامپ برای تشدید تحریم‌ها معضلات صادراتی ما مضاعف شده چون موضوع صفرکردن صادرات نفت ما مطرح است و این موضوع شامل تکنولوژی و صنایع نفتی کشور ما نیز می‌شود و اگر نتوانیم صادرات نفت انجام دهیم درآمدهای ارزی کشور دچار مشکل خواهد شد و باتوجه به اینکه بحث صادرات نفت به نوعی مربوط به بودجه، معیشت و اداره کشور است، ترامپ از این اهرم به‌عنوان برگ برنده مذاکرات استفاده می‌کند تا از ایران امتیاز بگیرد.
منبع: اقتصاد سرآمد
نیازمندی‌ها
عناوین روزنامههای امروز
