پایگاه خبری اقتصاد دریایی

به گزارش اقتصاددریایی، حسن اکبری معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره تهدیدات ناشی از کاهش تراز آب دریای خزر به ایرنا افزود: به طور کلی مسائل تغییر اقلیم و اثراتی که بر روی دریاچه‌ها و تالاب‌ها می‌گذارد، مهم است و در یک نگاه کلی می‌شود عنوان کرد که نگرانی از بابت اثرات گازهای گلخانه‌ای و تغییر اقلیم وجود دارد.

وی درباره تاثیر پسروی آب دریای خزر گفت: چون دریای خزر به عنوان یک مجموعه و ذخیره آبی بسیار بزرگ است، این مساله در کوتاه مدت نگرانی خاصی ندارد؛ در واقع بیشترین آسیبی که ممکن است به ذخایر ژنی دریای خزر وارد شود به مسائل کیفی آب بر می‌گردد یعنی باید بیشتر از آنکه نگران پسروی آب و اثر آن بر گونه‌های زیستی آن باشیم، نگران کیفیت آب و ورود گونه‌های غیربومی باشیم.
اکبری ادامه داد: موضوع پسروی آب، مساله‌ای است که در طول دوره‌های تاریخی تکرار شده است؛ به طوری که در مقاطعی پیشروی آب و افزایش تراز داشتیم و در مقاطعی هم افت آب را داشتیم که بر روی تالاب‌های کناری مانند خلیج گرگان به صورت مقطعی و کوتاه مدت اثرگذار بود اما باز با آبگیری‌های بعدی و در دوره‌هایی که تراز آب بالا رفت جبران شد.
بیشترین نگرانی ما در دریای خزر ورود گونه های مهاجمی است که با آب توازن کشتی ها وارد می شوند و زنجیره غذایی زیستمندان بومی این حوضه آبی را تحت تاثیر قرار می‌دهنداکبری تاکید کرد: بنابراین باید برای زیستمندان دریای خزر از لحاظ ترابری و تردد کشتی‌ها که در دریای خزر انجام می شود، برداشتی که از ذخایر آبزیان صورت می‌گیرد همچنین ورود گونه‌های مهاجم نگران باشیم.
وی گفت: به عنوان مثال، بیش از دو دهه قبل گونه شانه دار وارد دریای خزر شد که یک گونه مهاجم بود و تاثیرات منفی جدی روی بسیاری از زیستمندان این حوضه آبی گذاشت؛ به طوری که تغییراتی در جمعیت کیلکا ماهیان که غذای ماهیان خاویاری است اتفاق افتاد و پیامد آن به صورت کاهش جمعیت ماهیان خاویاری مشاهده شد اینها باعث شد مقداری زنجیره‌های غذایی و چرخه های زیست محیطی دریای خزر دچار مشکل شود.
وی تاکید کرد: بنابراین بیشترین نگرانی ما از بابت گونه های مهاجمی است که با آب توازن کشتی ها وارد می شود یا ممکن است به اشکال دیگری وارد این حوضه آبی شود، البته حتی رستنی های غیربومی که در حاشیه تالاب های همجوار خزر رشد می کنند مانند رشد بی رویه سنبل آبی در تالاب انزلی؛ هم بر روی زیستمندان دریای خزر و تالاب های اقماری نسبت به کاهش تراز آب اثرات بیشتری را بر جای می گذارد.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: بنابراین در نگاه بلندمدت کاهش تراز آب خزر تاثیرگذار است اما در کوتاه مدت و میان مدت نگران تالاب هایی هستیم که بیشتر درون سرزمین هستند و حیات آنها به بارندگی ها داخل کشور وابسته است، مجموعه آبی مانند دریای خزر که یک ذخیره آبی بزرگی است و تغذیه آن از جاهای پرباران و عرض های شمالی است در کوتاه مدت تحت تاثیر مسائل تغییر اقلیمی قرار نمی گیرد؛ دریای خزر در یک عرض جغرافیایی بسیار وسیعی قرار دارد و مانند تالاب های کوچک داخل کشور نیست که در یک کمربند خشک واقع شده اند و تغییر رژیم بارندگی می تواند این تالاب ها را که در آستانه قرار دارند به شدت تحت تاثیر قرار دهد، البته می دانیم که در بلند مدت تمام پهنه های آبی تحت تاثیر خشک شدن و کم آبی قرار می گیرند اما در میان مدت و کوتاه مدت بیشتر نگران ورود گونه های غیربومی به خزر هستیم.
وی تاکید کرد: البته در این زمینه، ضابطه و قوانین خوبی وجود دارد اما نظارت بر این فعالیت ها سخت است، همچنین قواعدی که در کشور وجود دارد بین دستگاه ها توزیع شده و این کار را دشوارتر می کند به عنوان مثال ارزیابی ذخایر آبزیان و همچنین صدور مجوزهای صید در دریا بر عهده سازمان شیلات است و نگاه شیلات با نگاه سازمان محیط زیست متفاوت است آنها بیشتر نگاه شان بر تکثیر، رها سازی و برداشت است و معتقدند باید به صورت مصنوعی گونه ها تکثیر و وارد آبها شوند تا ذخایر حفظ شود؛ در حالی که سازمان محیط زیست نگاهش حفظ ذخایر در همان اکوسیستم به شکل طبیعی است و این تفاوت دیدگاه ها و قواعدی که بین دستگاه ها وجود دارد باعث می شود اشکالاتی پیش بیاید.
اکبری درباه نحوه کنترل آب توازن کشتی ها گفت: گاها ورود گونه های مهاجم با آب توازن کشتی ها صورت می گیرد گاهی هم ممکن است ورود این گونه ها به شکل عمدی نباشد یعنی گونه ای با هدف اقتصادی و برای تولید توسط افرادی و یا نهادی وارد و به طور ناخواسته وارد دریای خزر شود؛ به هر حال ورود گونه ها تابع یک سری ضوابط است اما این ضوابط چون بین دستگاه های مختلف توزیع شده نظارت بر آن کار دشواری است و این باعث شد تا حالا عملا مساله ورود گونه های غیر بومی به خصوص آبزیان در کشور خیلی تحت کنترل و نظارت قرار نگیرد .