ترانزیت ریلی ایران و روسیه کلید خورد
تقویت همکاری ترانزیتی ایران و روسیه و تمرکز بر تکمیل کریدور بین‌المللی شمال-جنوب به تقویت جایگاه ژئوپلیتیکی کشور کمک خواهد کرد. کارشناسان معتقدند که رونق تجاری با کشورهای منطقه سیاست دولت در مبادلات اقتصادی است. افزایش ترانزیت با فعال کردن مسیرهای حمل‌ونقلی بین‌المللی در اولویت این تجارت منطقه‌ای قرار گرفته است.
به گزارش اقتصاددریایی؛ پس از آغاز جنگ بین روسیه و اوکراین پیش‌بینی‌ها از افزایش عبور بارهای ترانزیتی روسیه از مسیر ایران به هند بود، اما پس از مدتی این انتظارها برآورده نشد به‌طوری‌که طبق گفته دبیر انجمن شرکت‌های کشتیرانی، در این مدت تنها یک‌درصد از بار ترانزیتی بین روسیه و هند از مسیر ایران عبور داده شد.
برخی گزارش‌های رسمی منتشرشده از سوی وزارت راه‌وشهرسازی نشان می‌دهد که در ۶ماهه امسال ترانزیت جاده‌ای ۶۱درصد رشد داشته است و افزایش عبور بار روسیه از کریدور شمال-جنوب را می‌توان این‌گونه بررسی کرد که در سال۱۴۰۱ بار ترانزیتی از آستارا که عمده آن از روسیه وارد کشور می‌شود، حدود ۳۲۰هزار تن بود، اما در سال۱۴۰۲ این عدد به یک‌میلیون و ۸۰هزار تن رسید؛ به عبارت دیگر، شاهد رشد ۳برابری این عدد هستیم که رشد در سال۱۴۰۳ هم مشهود است.
برخی کارشناسان معتقدند که در شرایط فعلی ایران باید اقدامات جدی‌تری را در جهت تجاری‌سازی کریدور شمال-جنوب عملیاتی کند که پس از آن عبور از این مسیر پایدار شود و از لحاظ اقتصادی نیز عبور از آن توجیه‌پذیر باشد. البته در این‌باره تنها بحث قسمت مطرح نیست و زمان عبور بار هم برای توجیه‌پذیری استفاده از مسیر ترانزیتی حائز اهمیت است.
اهمیت و جایگاه کریدور شمال- جنوب
کریدور بین‌المللی شمال- جنوب در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی با هدف دور زدن مسیر سنتی کانال سوئز شکل گرفت. در واقع هدف اصلی این کریدور ۷۲۰۰کیلومتری، ایجاد یک مسیر ترانزیتی کارآمد و مقرون‌به‌صرفه برای حمل کالا‌ها از هند به اروپا و بالعکس از طریق مسیر ایران بود. کریدور بین‌المللی شمال- جنوب دارای سه‌شاخه شرقی (آسیای مرکزی)، شاخه میانی (دریای‌خزر) و شاخه غربی (آذربایجان و ارمنستان) است. شاخه غربی این کریدور در طرح ابتدایی آن که در سال۱۹۹۲ به‌عنوان شاهراه ترانزیتی شماره۹ اوراسیا در هلسینکی فنلاند معرفی شد، نقش بسزایی در تجارت و ترانزیت کالا میان شبه‌قاره هند، قفقاز، اروپای شرقی و مرکزی دارد. در بخش ترانزیت ریلی شاخه غربی کریدور شمال- جنوب، حلقه مفقوده خط ریلی رشت-آستارا وجود دارد. این خط ریلی امکان اتصال مستقیم بین دریای خزر و دریای خلیج‌فارس را فراهم می‌کند و نقش مهمی در ترانزیت کالا خواهد داشت. خط ریلی ۱۶۲کیلومتری رشت-آستارا که اتصال ریلی ایران و آذربایجان را فراهم می‌کند، قرار است با وام ارزی روسیه تا سقف ۱.۶میلیارد یورو ساخته شود که رایزنی‌های مالی آن در حال انجام است.
وزیر راه‌وشهرسازی چه گفت؟
فرزانه صادق، وزیر راه‌وشهرسازی، در نشست خبری ضمن اشاره به در دستور کار قراردادن تکمیل کریدور شمال- جنوب عنوان کرد: در ۶ماه گذشته با جدیت به موضوع ترانزیت و دیپلماسی ورود کرده‌ایم. وی یکی از مسائل حائزاهمیت را تکمیل کریدور شمال- جنوب به‌واسطه تکمیل خط ریلی رشت-آستارا دانست و اظهار کرد: برای این‌که این موضوع به مرحله اجرایی نزدیک شود، در عرض یک‌ماه، پنج‌جلسه با وزیر راه و حمل‌ونقل روسیه برگزار شد. وزیر راه‌وشهرسازی در ادامه به وضعیت و پیشرفت راه‌آهن رشت-آستارا پرداخت که بعضی از نکات آن عبارتند از:
الف) ملاحظات حقوقی قرارداد تکمیل کریدور شمال به جنوب بررسی و برطرف شده است.
ب) خرید اراضی و تمکن اراضی نیز مورد بررسی بود؛ طرف روسی اصرار داشت که خرید اراضی تمام و بعد وارد فاز اجرایی شود.
پ) تا پایان سال بعد، خرید اراضی انجام می‌شود و روسیه هم پذیرفت که همز‌مان با تملک اراضی، مطالعات فنی را انجام دهد تا به محض اتمام، ریل‌گذاری و مرحله ساخت شروع شود.
اهمیت توسعه همکاری‌های کریدوری
مهدی باقری، کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت عنوان کرد در سال‌های گذشته، روسای جمهور سه‌کشور ایران، آذربایجان و روسیه به‌طور منظم دیدار‌های سه‌جانبه برگزار می‌کردند که بخشی از این نشست‌ها به کریدور شمال-جنوب و تجاری‌سازی آن اختصاص داشت. پیشنهاد می‌شود دستگاه دیپلماسی کشور دوباره این دیدار سه‌جانبه را احیا کند. این کارشناس حمل‌ونقل ادامه داد: همکاری‌های ایران، آذربایجان و روسیه در توسعه کریدور شمال- جنوب با محوریت خط ریلی رشت-آستارا رو به جلو بوده، اما نباید از تنش‌های سیاسی و ژئوپلیتیکی میان این سه‌کشور چشم‌پوشی کرد.باقری تصریح کرد: به اصل این‌که «نباید همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد چید» باید عمل کرد و برای مسیرهای دسترسی به روسیه باید سایر مسیر‌ها را نیز جایگزین کرد. این کارشناس حوزه حمل‌ونقل در انتها خاطرنشان کرد: در حوزه همکاری‌های کریدوری، نباید صرفا به روسیه پرداخت، فرصت‌های ناب دیگری در اتصال هند به افغانستان و آسیای مرکزی، ارتباط زمینی چین به غرب‌آسیا و خلیج‌فارس و همکاری ریلی با ارمنستان و ترکیه نهفته است که مغفول مانده‌اند.
گسترش همکاری‌های حمل‌ونقل هوایی ایران و روسیه
از طرف دیگر، روز گذشته رسانه‌ها خبر دادند که تفاهم‌نامه همکاری‌های حمل‌ونقل هوایی بین دوکشور ایران و روسیه در حوزه هوانوردی و استاندارد پرواز به مرحله اجرا رسید. حسین پورفرزانه، معاون وزیر راه‌وشهرسازی و رئیس سازمان هواپیمایی کشوری که در راس هیاتی به کشور روسیه سفر کرده بود، با پاتشکین، معاون هوایی وزارت حمل‌ونقل روسیه دیدار و در موضوعات حوزه هوانوردی و استاندارد پرواز گفت‌وگو کرد. در این نشست دوساعته معاونان و مسئولان سازمان هواپیمایی کشور ایران و روسیه حضور داشتند؛ پیگیری تبدیل ارتقای تفاهم‌نامه به توافق‌نامه در حوزه صلاحیت پرواز که در آذرماه سال‌جاری به امضاء رسیده بود، مقرر شد برنامه‌ریزی لازم جهت گسترش این همکاری در سطوح بالاتر صورت پذیرد. همچنین توافق شد موضوعات حوزه صلاحیت پرواز از طریق معاون وزیر حمل‌ونقل هوایی روسیه مورد پیگیری قرار گیرد تا سطح تفاهم‌نامه همکاری به جایگاه کیفی و اجرایی ارتقا یابد.
برخی گزارش‌های رسمی منتشرشده از سوی وزارت راه‌وشهرسازی نشان می‌دهد که در ۶ماهه امسال ترانزیت جاده‌ای ۶۱درصد رشد داشته است و افزایش عبور بار روسیه از کریدور شمال-جنوب را می‌توان این‌گونه بررسی کرد که در سال۱۴۰۱ بار ترانزیتی از آستارا که عمده آن از روسیه وارد کشور می‌شود، حدود ۳۲۰هزار تن بود، اما در سال۱۴۰۲ این عدد به یک‌میلیون و ۸۰هزار تن رسید؛ به عبارت دیگر، شاهد رشد ۳برابری این عدد هستیم که رشد در سال۱۴۰۳ هم مشهود است.
برخی کارشناسان معتقدند که در شرایط فعلی ایران باید اقدامات جدی‌تری را در جهت تجاری‌سازی کریدور شمال-جنوب عملیاتی کند که پس از آن عبور از این مسیر پایدار شود و از لحاظ اقتصادی نیز عبور از آن توجیه‌پذیر باشد. البته در این‌باره تنها بحث قسمت مطرح نیست و زمان عبور بار هم برای توجیه‌پذیری استفاده از مسیر ترانزیتی حائز اهمیت است.
اهمیت و جایگاه کریدور شمال- جنوب
کریدور بین‌المللی شمال- جنوب در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی با هدف دور زدن مسیر سنتی کانال سوئز شکل گرفت. در واقع هدف اصلی این کریدور ۷۲۰۰کیلومتری، ایجاد یک مسیر ترانزیتی کارآمد و مقرون‌به‌صرفه برای حمل کالا‌ها از هند به اروپا و بالعکس از طریق مسیر ایران بود. کریدور بین‌المللی شمال- جنوب دارای سه‌شاخه شرقی (آسیای مرکزی)، شاخه میانی (دریای‌خزر) و شاخه غربی (آذربایجان و ارمنستان) است. شاخه غربی این کریدور در طرح ابتدایی آن که در سال۱۹۹۲ به‌عنوان شاهراه ترانزیتی شماره۹ اوراسیا در هلسینکی فنلاند معرفی شد، نقش بسزایی در تجارت و ترانزیت کالا میان شبه‌قاره هند، قفقاز، اروپای شرقی و مرکزی دارد. در بخش ترانزیت ریلی شاخه غربی کریدور شمال- جنوب، حلقه مفقوده خط ریلی رشت-آستارا وجود دارد. این خط ریلی امکان اتصال مستقیم بین دریای خزر و دریای خلیج‌فارس را فراهم می‌کند و نقش مهمی در ترانزیت کالا خواهد داشت. خط ریلی ۱۶۲کیلومتری رشت-آستارا که اتصال ریلی ایران و آذربایجان را فراهم می‌کند، قرار است با وام ارزی روسیه تا سقف ۱.۶میلیارد یورو ساخته شود که رایزنی‌های مالی آن در حال انجام است.
وزیر راه‌وشهرسازی چه گفت؟
فرزانه صادق، وزیر راه‌وشهرسازی، در نشست خبری ضمن اشاره به در دستور کار قراردادن تکمیل کریدور شمال- جنوب عنوان کرد: در ۶ماه گذشته با جدیت به موضوع ترانزیت و دیپلماسی ورود کرده‌ایم. وی یکی از مسائل حائزاهمیت را تکمیل کریدور شمال- جنوب به‌واسطه تکمیل خط ریلی رشت-آستارا دانست و اظهار کرد: برای این‌که این موضوع به مرحله اجرایی نزدیک شود، در عرض یک‌ماه، پنج‌جلسه با وزیر راه و حمل‌ونقل روسیه برگزار شد. وزیر راه‌وشهرسازی در ادامه به وضعیت و پیشرفت راه‌آهن رشت-آستارا پرداخت که بعضی از نکات آن عبارتند از:
الف) ملاحظات حقوقی قرارداد تکمیل کریدور شمال به جنوب بررسی و برطرف شده است.
ب) خرید اراضی و تمکن اراضی نیز مورد بررسی بود؛ طرف روسی اصرار داشت که خرید اراضی تمام و بعد وارد فاز اجرایی شود.
پ) تا پایان سال بعد، خرید اراضی انجام می‌شود و روسیه هم پذیرفت که همز‌مان با تملک اراضی، مطالعات فنی را انجام دهد تا به محض اتمام، ریل‌گذاری و مرحله ساخت شروع شود.
اهمیت توسعه همکاری‌های کریدوری
مهدی باقری، کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت عنوان کرد در سال‌های گذشته، روسای جمهور سه‌کشور ایران، آذربایجان و روسیه به‌طور منظم دیدار‌های سه‌جانبه برگزار می‌کردند که بخشی از این نشست‌ها به کریدور شمال-جنوب و تجاری‌سازی آن اختصاص داشت. پیشنهاد می‌شود دستگاه دیپلماسی کشور دوباره این دیدار سه‌جانبه را احیا کند. این کارشناس حمل‌ونقل ادامه داد: همکاری‌های ایران، آذربایجان و روسیه در توسعه کریدور شمال- جنوب با محوریت خط ریلی رشت-آستارا رو به جلو بوده، اما نباید از تنش‌های سیاسی و ژئوپلیتیکی میان این سه‌کشور چشم‌پوشی کرد.باقری تصریح کرد: به اصل این‌که «نباید همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد چید» باید عمل کرد و برای مسیرهای دسترسی به روسیه باید سایر مسیر‌ها را نیز جایگزین کرد. این کارشناس حوزه حمل‌ونقل در انتها خاطرنشان کرد: در حوزه همکاری‌های کریدوری، نباید صرفا به روسیه پرداخت، فرصت‌های ناب دیگری در اتصال هند به افغانستان و آسیای مرکزی، ارتباط زمینی چین به غرب‌آسیا و خلیج‌فارس و همکاری ریلی با ارمنستان و ترکیه نهفته است که مغفول مانده‌اند.
گسترش همکاری‌های حمل‌ونقل هوایی ایران و روسیه
از طرف دیگر، روز گذشته رسانه‌ها خبر دادند که تفاهم‌نامه همکاری‌های حمل‌ونقل هوایی بین دوکشور ایران و روسیه در حوزه هوانوردی و استاندارد پرواز به مرحله اجرا رسید. حسین پورفرزانه، معاون وزیر راه‌وشهرسازی و رئیس سازمان هواپیمایی کشوری که در راس هیاتی به کشور روسیه سفر کرده بود، با پاتشکین، معاون هوایی وزارت حمل‌ونقل روسیه دیدار و در موضوعات حوزه هوانوردی و استاندارد پرواز گفت‌وگو کرد. در این نشست دوساعته معاونان و مسئولان سازمان هواپیمایی کشور ایران و روسیه حضور داشتند؛ پیگیری تبدیل ارتقای تفاهم‌نامه به توافق‌نامه در حوزه صلاحیت پرواز که در آذرماه سال‌جاری به امضاء رسیده بود، مقرر شد برنامه‌ریزی لازم جهت گسترش این همکاری در سطوح بالاتر صورت پذیرد. همچنین توافق شد موضوعات حوزه صلاحیت پرواز از طریق معاون وزیر حمل‌ونقل هوایی روسیه مورد پیگیری قرار گیرد تا سطح تفاهم‌نامه همکاری به جایگاه کیفی و اجرایی ارتقا یابد.
منبع: اقتصاد سرآمد
نیازمندی‌ها
عناوین روزنامههای امروز
