بوق خبر - کم تحملی در ایران روند افزایشی داشته است. دوران قرنطینه کرونایی و مشکلات اقتصادی، سبب افزایش میزان ترغیب مردم به رفتارهای خشن در سطح شهر و زندگی امروز شده است. باید چه کرد؟ چرا مرتب همدیگر را قضاوت میکنیم؟ قضاوت یکدیگر، مانع بزرگی در خوب مذاکره کردن است.
چرا خشونت گرایی از سطح شهر به فضای مجازی و زیر پستهای اینستاگرامی و تلگرامی رسیده است؟ چرا خشونت گرا شدیم؟ به نظر میرسد باید ارتباط بدون خشونت را تمرین کنیم و به کودکان و دانش آموزان و دانشجویان یاد بدهیم. باید مهارتهای زندگی را بهتر یاد بگیریم.
ارتباط بدون خشونت (NVC: Nonviolent Communication)، ارتباطی مبتنی بر درک متقابل است. یعنی محبت پس از محو خشونت در قلب و جان آدمی و ارتباطی محبت آمیز (Compassionate communication).
ارتباط بدون خشونت یعنی این که تلاش کنیم تا با دادههای بعضا ناقض و نادرستی که در ذهن و تصور خو درباره چیزهای مختلف داریم، به پیش قضاوتی درباره افراد نپردازیم.
ارتباط بدون خشونت یعنی تلاش برای رهایی از ذهن فریبکار که تلاش میکند مرتب استدلالهای ما بر اساس دادههای راستی آزمایی نشده باشد. ارتباط بدون خشونت، شیوه جدید برای ارتباط گفتاری و شنیداری است که ما را به سمت نثار از صمیم قلب سوق میدهد.
ما گاها در طول روز چه در محل کار و چه خیابان و چه باشگاه ورزشی و چه در خانه، ادبیات گفتاری خود را خشن نمیدانیم، اما اغلب کلمات و جملاتی که به کار میبریم، تلخ و گزنده است و دافعه اش بیش از جاذبه است.
ارتباط بدون خشونت یعنی ارتباط محبت آمیز. یعنی سعی کنیم مهارتهای کلامی و ارتباطی خود را قوی کنیم. تلاشی است برای تقویت مهارتهای انسان بودن. انسان بودن در قرن بیست و یکم، مهارت میخواهد که خیلی جدی گرفته نمیشود.
ارتباط بدون خشونت، ما را به سمت بازسازی چگونگی بیان خود و گوش دادن به دیگران هدایت میکند تا به جای واکنشهای غیر ارادی و از سر عادت، جملات آگاهانه مبتنی بر مسئولیت و شناخت درست نسبت به آنچه درک میکنیم، برگزینیم.
ارتباط بدون خشونت یعنی تلاش کنیم بهتر ببینیم. بهتر درک کنیم. سریع واکنش نشان ندهیم. سریع عصبانی نشویم. نگاه جنسیتی و نژادی نداشته باشیم. ارتباط بدون خشونت، ۴ مرحله دارد: مشاهده ها، احساسات، نیازها و تقاضاها.
یعنی اول پی ببریم که دیگران چه چیزهایی را مشاهده کردند، چه احساسی دارند، نیازشان چیست و پس از کشف این سه مرحله، با شنیدن تقاضای آن ها، مرحله چهارم را بررسی میکنیم که چه چیزی زندگی آنها را غنی میکند.
مارشال رزونبرگ فقید، ۲۰۱۵ میلادی از دنیا رفت. موسس ارتباط بدون خشونت در آمریکا بود و ۱۵ کتاب وی میلیونها فروش کرد و به دهها زبان ترجمه شد.
مارشال روزنبرگ در کتابش میگوید که ارتباط بدون خشونت، برای همه عرصههای زندگی و کار، کاربرد دارد. وسیله جذابی برای خدمت به جوامعی است که درگیر تضاد و خشونت قومی و مذهبی و سیاسی هستند.
ارتباط بدون خوشنت به روش مارشال روزنبرگ تلاشی است برای احیای رابطه ما با دیگران به گونهای که محبت وجود ما شکوفا شود. ما را راهنمایی میکند تا شیوه ابراز خود و گوش دادن به دیگران را بر اساس مراحل ۴ گانه فوق جدی بگیریم. در آیه اول باب هفتم انجیل متی آمده است: قضاوت نکنید تا بر شما قضاوت نشود.
زیرا به طریقی که قضاوت کنید، بر شما نیز قضاوت میشود. دکتر مارشال روزنبرگ که مولوی شناس قدری هم به نظر میرسد، معتقد است ارتباط با خشونت، ما را به پیش داوریها سوق میدهد.
یعنی این درست است، این غلط است. یعنی نگاه به زندگی با تقسیمات دوتایی. روزنبرگ میگوید که تحلیل رفتار و گفتار دیگران، در واقع بیان نیازها و ارزشهای خودمان است و ما بیشتر گوش میدهیم تا جواب دهیم!
طبقه بندی مردم و قضاوت درباره آن ها، خشونت را ترویج میدهد. استفاده از کلمات رایج «باید» که در ادبیات گفتاری و نوشتاری خیلیها دیده میشود، بیانگر نادیده گرفتن مسئولیت فردی در قبال عمل است. یعنی چیزها هست که تو باید انجام بدهی، چون من به تو میگویم و ما از تو میخواهیم. ما میتوانیم در ارتباط با ارتباط بدون خشونت، اصلاحاتی که انتخاب را ارج مینهد، جایگزین زبان و اصطلاحات مبتنی بر اجبار و زور و تحمیل کنیم.
نویسنده کتاب معروف «مردان مریخی و زنان ونوسی» که از کتابهای مطرح روانشناسی برای ایرانیان کتابخوان است، معتقد است که ارتباط بدون خشونت به روش مارشال روزنبرگ، تکنیکهایی است تا تضادهایی که در گفتگوها وجود دارد به صلح تغییر یابد. تکنیکهایی که مشاجره را خنثی میکند و ارتباط محبت آمیزی را با خانواده و آشنایان بنیان مینهد.
ارزیابی: تو به ندرت کاری را که من میخواهم انجام میدهد.
مشاهده: چند بار آخری که من فعالیتی را آغاز کردم تو گفتنی نمیخواهی مشارکت کنی
ارزیابی: او غالبا اینجا میآید
مشاهده: او حداقل هفتهای ۲ بار انجا میآید.
در ارتباط بدون خشونت، باید تلاش کنیم که بین مشاهده و ارزیابی، فرق بگذاریم. اگر مشاهده با ارزیابی همراه شود، عکس العمل فرد مقابل در برابر گفته ما، انتقاد و مقاومت است.
نگوییم: فرد ایکس دیروز بدون دلیل از دست من عصبانی بود.
اگر این جمله را بگویید، «بدون دلیل» یعنی شما رفتار فرد ایکس را ارزیابی کردید. «عصبانی بودن» فرد ایکس را نیز ارزیابی کردید. ممکن است فرد ایکس، ترسیده باشد، غمگین باشد یا هر چیز دیگری غیر از عصبانی. پس چه بگوییم؟
بگوییم: فرد ایکس به من گفت عصبانی است. یا او دستش را روی میز کوبید.
این جمله بالا یعنی مشاهده شما از رخداد. در جمله بالا، ارزیابی شما از رفتار فرد ارائه نشده و صرفا مشاهدات را بیان کردید.
برای ارتباط بدون خشونت، ارجح بودن مشاهده به پیش قضاوتی و ارزیابی به قول غربیها judge کردن دیگران، نقش کلیدی بازی میکند که برای خیلی ها، رهایی از پیش قضاوتیها و به طور خلاصه، فرار از ذهن فریبکار، خیلی سخت است.
باید در ارتباط بدون خشونت، بین احساس و تفکر، فرق قائل شد.