به گزارش
اقتصاددریایی، قیمت جهانی نفت در پی افزایش نگرانیها از مازاد عرضه با کاهش شدیدی مواجه شد؛ گروه کشورهای تولیدکننده نفت اوپکپلاس برای افزایش چشمگیر تولید موافقت کرد. درحالیکه تقاضای نفت با چالش تبعات ناشی از جنگ تجاری مواجه است. کارتل نفتی اوپک و متحدان آن، روز شنبه هفتهجاری تصمیم گرفتند که عرضه نفت را افزایش دهند، اما رهبران آن با تغییر در استراتژی بهدنبال مجازات کشورهایی چون قزاقستان هستند که تولید بیش از اندازه داشتند.
افزایش تولید ۴۰۰هزار بشکه در روز که برای ماه ژوئن اعلام شده با افزایش تولید تصمیم گرفتهشده در ماه قبل مطابقت دارد؛ در این زمان رهبران این گروه بهطور غیرمنتظره تصمیم گرفتند سهبرابر حجم برنامهریزیشده را به بازار بازگرداند. در حقیقت این اتحاد نفتی، به رهبری عربستان سعودی و روسیه، در حال لغو محدودیتهای تولید خود هستند؛ این محدودیتها از قیمت نفت حمایت میکرد، ولی سبب از دسترفتن سهم بازار آن به نفع رقبای دیگر شده بود. در چنین شرایطی پس از برگزاری جلسه روز شنبه، عربستانسعودی اعلام کرد که افزایش مشابه دیگری نیز ممکن است در راه باشد.
کاهش قیمت نفت و چشمانداز آینده
قیمت جهانی نفتخام در سال ۲۰۲۵ با کاهش شدید مواجه است، بهطوریکه ماه گذشته به پایینترین سطح خود در طول چهارسال گذشته نزدیک شد. همچنین جنگ تعرفهای دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا رشد اقتصادی را تهدید میکند و اعتماد سرمایهگذاران را کاهش داده است. در چنین شرایطی، تغییر سیاستی چشمگیر از سوی اوپکپلاس، شتاب فروش را افزایش داده و نفتخام را به یکی از کامودیتیها با بدترین عملکرد در سال۲۰۲۵ تبدیل کرده است. موسسه مالی معتبر مورگان استنلی بهدنبال اقدام اخیر اوپکپلاس، چشمانداز خود برای قیمت نفت را کاهش داد و شاخص برنت برای سهماهه سوم و چهارم سال۲۰۲۵ را ۶۲.۵دلار در هر بشکه پیشبینی کرد که ۵دلار نسبت به پیشبینی قبلی آن کاهش دارد. گروه مالی گلدمن ساکس نیز پیشبینی خود از قیمت نفت را کاهش داد.
اقدام اوپکپلاس، افزایش چشمگیر در حجم معاملات را بههمراه داشت. در همین حال، اختلاف قیمتها در قراردادهای آتی نیز سقوط کردند و فاصله قیمتی نفت برنت برای دوره سپتامبر-اکتبر وارد وضعیت «کنتانگو» شد؛ حالتی که در آن قیمتهای ماههای بعد بالاتر از ماههای نزدیکتر است. این در حالی است که تا روز جمعه در وضعیت مخالف آن یعنی «بکواردیشن» قرار داشت که نشانهای از مازاد عرضه قریبالوقوع در بازار است. پیش از این اعلام شده بود که دونالد ترامپ از اوپکپلاس درخواست کرده تا با افزایش تولید به کاهش قیمت انرژی کمک کند. در عین حال، عربستان سعودی نیز بهدنبال تقویت روابط با واشنگتن است؛ درحالیکه آمریکا نیز همزمان در حال مذاکره درباره یک توافق هستهای با رقیب سیاسی عربستان و عضو دیگر اوپک، ایران است.
برنامه ترامپ برای بازار نفت جهان
رئیسجمهور آمریکا با اشاره به مذاکرات جاری مربوط به جنگ اوکراین گفت: ما در موقعیت خوبی برای توافق با روسیه هستیم زیرا قیمت نفت پایین است. دونالد ترامپ ممکن است بخش آرام ماجرا را با صدای بلند گفته باشد و به سوالات تحلیلگران در مورد انگیزه تصمیم اوپک برای آزادسازی چشمگیر تولید فریزشده در زمانی که قیمت نفت پایین است، پاسخ داده باشد. این اظهارنظر او، تنها چندروز پس از آن مطرح شد که اوپک با اعلام حذف بخشی از محدودیت عرضه و افزایش ۴۱۱هزار بشکهای تولید روزانه برای ژوئن که سهبرابر بیشتر از پیشبینی اکثر تحلیلگران بود، بازارها را شوکه کرد. این اقدام، قیمت نفت را که از قبل پایین بود، ضعیفتر کرد و معاملهگران را در مورد انگیزههای پشت چنین اقدامی متحیر ساخت.
اکنون، برخی ناظران این نقطهها را به یکدیگر وصل میکنند: افزایش سهمیه تولید اوپکپلاس اگر بخشی از یک مانور پشتپرده باشد که توسط ترامپ برای تحت فشار قراردادن مسکو از طریق کاهش درآمدهای نفتی ترتیب داده شده باشد، منطقیتر به نظر میرسد. اگر این موضوع درست باشد، چنین رنجی فقط به کرملین محدود نمیشود. قیمتهای پایینتر به همه تولیدکنندگان، از جمله خود اعضای اوپک و حتی شرکتهای بزرگ آمریکایی، آسیب میرساند. ترامپ بارها استدلال کرده که کاهش جریان نقدی نفت روسیه، سریعترین راه برای پایاندادن به جنگ اوکراین است. با تکیه بر ریاض برای افزایش تولید با وجود قیمتهای پایین، برخی ممکن است این اقدام را تلاش واشنگتن برای قطع شریان اصلی تامین مالی کرملین ارزیابی کنند.
عربستان سعودی اصرار دارد که اقداماتش مبتنی بر اصول بازار بوده و فقط یک نوسان دیگر در موازنه عرضهوتقاضاست، اما تاریخ خلاف این را نشان میدهد. براساس گزارش اویلپرایس، روسیه در سال ۲۰۲۰، از پیوستن به کاهش بیشتر تولید اوپک خودداری کرد. سپس عربستان سعودی در اقدامی تلافیجویانه، شیرهای نفت را باز کرد و جنگ قیمت بیرحمانهای را راه انداخت. قیمت نفتخام تقریبا ۷۰درصد سقوط کرد و برای مدت کوتاهی قیمت نفتخام آمریکا، منفی شد. این یادآوری نهچندان ظریفی بود که زمانی که مسائل ژئوپلیتیکی ایجاب کند، ریاض بیش از هر زمان دیگری مایل است از نفت بهعنوان سلاح استفاده کند و اگر دولت ترامپ از همان اصل استفاده کند، روسیه ممکن است بار دیگر خود را در معرض آسیب ببیند.
سقوط قیمت نفت روسیه به کف ۲ساله
قیمت نفت روسیه به روبل، به پایینترین حد دوساله سقوط کرد و به زیر چهارهزار روبل در هر بشکه رسید که حدود ۴۰درصد کمتر از قیمت برنامهریزیشده در بودجه فدرال است. قیمت جهانی نفت با این انتظار که تولید از تقاضا فراتر خواهد رفت، بیش از ۱۰درصد در ۶روز معامله گذشته، سقوط کرده و از زمان اعلام تعرفههای تجاری دونالد ترامپ، بیش از ۲۰درصد نزول کرده است. قیمت نفت همچنین پس از تصمیم اوپک و متحدانش شامل روسیه برای تسریع افزایش تولید نفت، کاهش بیشتری یافت. طبق محاسبات رویترز، میانگین قیمت گریدهای نفتی اورال و اسپو در دوم مه، به ۴۸دلار و ۹۲سنت در هر بشکه (۳۹۸۷روبل) رسید که بیش از ۴۰درصد کمتر از قیمت ۶۷۲۶روبل است که دولت روسیه در ابتدا، برای امسال برنامهریزی کرده بود. این پایینترین قیمت از ماه مه سال ۲۰۲۳ است. همچنین بسیار پایینتر از قیمت ۵۲۸۱روبل است که دولت روسیه در بازنگری برآوردهایش، به تازگی پیشبینی کرده بود.