احیای اقتصادِ اکتشاف در آب‌های خلیج‌فارس
آخرین روزهای دی‌ماه سال گذشته بود که رسانه‌ها گزارش دادند، پس از ۵سال توقف، قرارداد تامین دکل حفاری اکتشافی در دریا امضا شده است. در همین حال روز گذشته و تنها با گذشت ۴۵روز از امضای قرارداد تامین دکل حفاری اکتشافی در دریا، خبرگزاری‌ها از قول سید محی‌الدین جعفری، مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران اعلام کردند که عملیات اکتشاف نفت و گاز در خلیج‌فارس پس از ۵سال وقفه، آغاز شده است.
به گزارش اقتصاددریایی، حفاری در دریا یا در اعماق دریا، فرآیندی است که طی آن نفت از زیر بستر دریا با استفاده از روش حفاری مکانیکی از طریق چاه استخراج می‌شود. سکوهای نفتی، حفاری را به‌عنوان بخشی از یک فرآیند اکتشافی اولیه انجام می‌دهند. هنگامی که نفت کشف شد، با استفاده از سکوهای نفتی مناسب برای حفاری در دریا استخراج می‌شود.
انواع مختلفی از فناوری و زیرساخت‌های حفاری نفت در دریا وجود دارد. پلتفرم‌ها از چارچوب فولادی متصل به کف اقیانوس استفاده می‌کنند. علاوه‌بر این، دکل‌های حفاری اغلب از یک سازه متحرک برای حفر چاه‌های متعدد استفاده می‌کنند. بحث‌های زیادی در مورد مزایا و معایب نفت حفاری دریایی وجود دارد. در حالی که بسیاری از حامیان صنعت بر مزایای حفاری نفت در دریا تأکید می‌کنند، برخی مخالفان این ادعا را مطرح می‌کنند که حفاری دریایی بیش از آنکه حل کند، مشکلاتی ایجاد می‌کند.
آغاز عملیات اکتشاف نفت و گاز در خلیج‌فارس
آنطور که وزارت نفت گزارش داده است، سیدمحی‌الدین جعفری، مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه در مدت ۶ماهه و نیمه دوم سال۱۴۰۳ همکاران مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران تلاش خود را در دومقطع مهم مطالعاتی و عملیات اجرایی متمرکز کرده‌اند، بیان کرد: آنچه ما در این مدت و به‌خصوص در دولت چهاردهم در حال برنامه‌ریزی هستیم این است که با نگاهی به ۳۰سال گذشته، ارزیابی دقیقی از آنچه درخصوص اکتشاف اتفاق افتاده است، داشته باشیم. وی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین اهداف ما در دولت چهاردهم این است که با حمایت وزارت نفت، سرعت کشف را در عملیات حفاری با افزایش تعداد دکل‌ها و در عملیات ژئوفیزیک با استفاده از تجهیزات نوین بالا ببریم، افزود: اگر در این دومورد موفق شویم، می‌توانیم سرعت کشف را به دوبرابر افزایش دهیم.
مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران با اشاره به اینکه از سال۹۸ عملیات اکتشاف دریا در ایران به دلیل محدودیت‌های دکل متوقف شده بود، تصریح کرد: با حمایت وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران و با همکاری شرکت فلات قاره ایران در دولت چهاردهم، توانستیم مناقصه‌ای برگزار و یک پیمانکار با دکل دریایی را انتخاب کنیم. وی افزود: با برگزاری این مناقصه، برای نخستین‌بار پس از ۵سال، موفق شدیم یک قرارداد با دکل دریایی در حوزه اکتشاف امضا کنیم و امیدواریم از سال۱۴۰۴ عملیات کشف دریایی ایران در نواحی مرزی مشترک با کشورهای همسایه آغاز شود.
جعفری درخصوص تعطیلات نوروز و فعالیت‌های کارکنان صنعت نفت اظهار کرد: صنعت نفت، صنعتی است که تعطیل‌بردار نیست و همکاران شاغل در این صنعت، در هر ساعت از شبانه‌روز و در هر موقعیت تعطیلی یا غیرتعطیلی مشغول فعالیت هستند. همکاران ما در مدیریت اکتشاف نیز از این قاعده مستثنا نیستند و به‌صورت شبانه‌روزی در نواحی عملیاتی حضور دارند و حتی در تعطیلات نوروز نیز سر کارند و مشغول فعالیت هستند. مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران به تجربه شخصی خود اشاره کرد و گفت: سال۸۲ هنگامی که نخستین فرزندم به دنیا آمد، من در چاه ۲۸۱اکتشافی بی‌بی‌حکیمه بودم و نتوانستم در کنار خانواده‌ام باشم. این محرومیت‌ها برای خانواده و همکاران ما وجود دارد، اما همکاران با جان و دل زحمت می‌کشند.
حفاری اکتشافی نفت در دریا به مدار
دی‌ماه سال گذشته بود که مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه این مدیریت از سال۱۳۹۸ تاکنون هیچ‌گونه فعالیت حفاری اکتشافی در دریا نداشته است، گفت: با امضای قراردادهای تأمین دکل برای نخستین‌بار در دولت چهاردهم و پس از ۵سال وقفه، فعالیت‌های اکتشافی در بخش دریا آغاز می‌شود. سیدمحی‌الدین جعفری در آیین امضای تفاهم‌نامه همکاری مشترک اکتشافی با شرکت نفت فلات قاره ایران و دوقرارداد تأمین دکل حفاری خشکی و دریایی با شرکت حفاری شمال با اشاره به اینکه گستره فعالیت مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران به اندازه گستره جغرافیایی کشور است، اظهار کرد: در انجام مطالعات زمین‌شناسی، ژئوفیزیک و حفاری از گذشته به دلیل محدودیت‌هایی که در تأمین دکل وجود داشت، تمرکز این مدیریت بر بخش خشکی بود.
این مقام مسئول در شرکت ملی نفت ایران همچنین با بیان اینکه از برنامه دوم توسعه تاکنون میانگین دکل حفاری مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران ۶دکل در سال است، افزود: امروز با مساعدت مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران مقرر است این تعداد تا سال آینده به مقدار چشمگیری افزایش یابد. جعفری با بیان اینکه از ظرفیت شرکت‌های تابع شرکت ملی نفت ایران برای توسعه اکتشاف استفاده خواهیم کرد، گفت: در تلاشیم تعداد دکل‌های حفاری مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران را به ۱۲دکل حفاری افزایش دهیم. با افزایش دکل‌ها سرعت کشف در بخش دریا و خشکی دوبرابر و زمان کشف میدان‌های جدید کوتاه‌تر می‌شود.
دشواری‌های اکتشاف و حفاری نفت در دریا
با افت شدید تولید میادین نفت خشکی جهان، در طول سال‌های اخیر، شاهد افزایش روند اکتشاف و تولید نفت از دریاها هستیم. بسیاری از کارشناسان معتقدند که میادین دریایی در آینده نزدیک به خط مقدم صنعت نفت در سراسر دنیا تبدیل می‌شوند. هرچند در حال حاضر فقط یک‌سوم از نفت موردنیاز دنیا از میادین دریایی تولید می‌شود، اما موضوعی که توجه به آن فوق‌العاده حائز اهمیت است، این موضوع است که نزدیک به ۷۰درصد از میادین نفت و گازی که فقط طی ۱۰سال گذشته در سراسر جهان کشف شده‌اند، در میادین فراساحلی یافت شده‌اند. این در حالی است که در طول ۲۵سال گذشته به‌طور متوسط سالانه، ۸۰میدان نفت و گاز دریایی در جهان کشف شده، در حالی که رقم اکتشاف میادین خشکی در مقایسه با این میزان کمتر از نیم بوده است.
تولید از میادین دریایی هرچند در ابتدا با سختی‌ها و چالش‌های بسیاری مواجه بود، ولی با پیشرفت تکنولوژی طی دهه‌های آینده و اکتشاف میادین عظیم دریایی در اقصی نقاط جهان، این میادین روزبه‌روز از اهمیتی استراتژیک برخوردار می‌شوند تا جایی که توسعه میادین نفت و گاز واقع‌شده در آب‌های عمیق، امروزه به محلی برای اثبات توانمندی‌های فنی و مهندسی شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در رقابت‌های جهانی تبدیل شده است. در واقع نگاهی به فعالیت شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در اقصی نقاط جهان نشان می‌دهد که امروزه این شرکت‌ها، بیشتر از آنکه در پروژه‌های خشکی مشغول به فعالیت باشند در پروژه‌های دریایی فعالیت می‌کنند.
کارشناسان می‌گویند که آینده صنعت نفت تمامی کشورهای دارنده این منابع، آینده شرکت‌های بزرگ بین‌المللی، آینده بازار جهانی انرژی در اعماق دریاها و اقیانوس‌ها و در میادین نفت و گاز نهفته در آن‌ها رقم می‌خورد؛ میادینی که با توسعه و بهره‌برداری از آن‌ها کشورهای تولیدکننده می‌توانند به تولید و صادرات انرژی طی دهه‌های پیش‌رو ادامه دهند. شرکت‌های بزرگ بین‌المللی می‌توانند به‌واسطه تامین تکنولوژی و منابع مالی موردنیاز برای توسعه این میادین، همچنان به فعالیت‌های بین‌المللی خود در اقصی نقاط جهان ادامه دهند و بازار جهانی انرژی می‌تواند تقاضای رو به افزایش خود را همچنان تامین کند.
انواع مختلفی از فناوری و زیرساخت‌های حفاری نفت در دریا وجود دارد. پلتفرم‌ها از چارچوب فولادی متصل به کف اقیانوس استفاده می‌کنند. علاوه‌بر این، دکل‌های حفاری اغلب از یک سازه متحرک برای حفر چاه‌های متعدد استفاده می‌کنند. بحث‌های زیادی در مورد مزایا و معایب نفت حفاری دریایی وجود دارد. در حالی که بسیاری از حامیان صنعت بر مزایای حفاری نفت در دریا تأکید می‌کنند، برخی مخالفان این ادعا را مطرح می‌کنند که حفاری دریایی بیش از آنکه حل کند، مشکلاتی ایجاد می‌کند.
آغاز عملیات اکتشاف نفت و گاز در خلیج‌فارس
آنطور که وزارت نفت گزارش داده است، سیدمحی‌الدین جعفری، مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه در مدت ۶ماهه و نیمه دوم سال۱۴۰۳ همکاران مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران تلاش خود را در دومقطع مهم مطالعاتی و عملیات اجرایی متمرکز کرده‌اند، بیان کرد: آنچه ما در این مدت و به‌خصوص در دولت چهاردهم در حال برنامه‌ریزی هستیم این است که با نگاهی به ۳۰سال گذشته، ارزیابی دقیقی از آنچه درخصوص اکتشاف اتفاق افتاده است، داشته باشیم. وی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین اهداف ما در دولت چهاردهم این است که با حمایت وزارت نفت، سرعت کشف را در عملیات حفاری با افزایش تعداد دکل‌ها و در عملیات ژئوفیزیک با استفاده از تجهیزات نوین بالا ببریم، افزود: اگر در این دومورد موفق شویم، می‌توانیم سرعت کشف را به دوبرابر افزایش دهیم.
مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران با اشاره به اینکه از سال۹۸ عملیات اکتشاف دریا در ایران به دلیل محدودیت‌های دکل متوقف شده بود، تصریح کرد: با حمایت وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران و با همکاری شرکت فلات قاره ایران در دولت چهاردهم، توانستیم مناقصه‌ای برگزار و یک پیمانکار با دکل دریایی را انتخاب کنیم. وی افزود: با برگزاری این مناقصه، برای نخستین‌بار پس از ۵سال، موفق شدیم یک قرارداد با دکل دریایی در حوزه اکتشاف امضا کنیم و امیدواریم از سال۱۴۰۴ عملیات کشف دریایی ایران در نواحی مرزی مشترک با کشورهای همسایه آغاز شود.
جعفری درخصوص تعطیلات نوروز و فعالیت‌های کارکنان صنعت نفت اظهار کرد: صنعت نفت، صنعتی است که تعطیل‌بردار نیست و همکاران شاغل در این صنعت، در هر ساعت از شبانه‌روز و در هر موقعیت تعطیلی یا غیرتعطیلی مشغول فعالیت هستند. همکاران ما در مدیریت اکتشاف نیز از این قاعده مستثنا نیستند و به‌صورت شبانه‌روزی در نواحی عملیاتی حضور دارند و حتی در تعطیلات نوروز نیز سر کارند و مشغول فعالیت هستند. مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران به تجربه شخصی خود اشاره کرد و گفت: سال۸۲ هنگامی که نخستین فرزندم به دنیا آمد، من در چاه ۲۸۱اکتشافی بی‌بی‌حکیمه بودم و نتوانستم در کنار خانواده‌ام باشم. این محرومیت‌ها برای خانواده و همکاران ما وجود دارد، اما همکاران با جان و دل زحمت می‌کشند.
حفاری اکتشافی نفت در دریا به مدار
دی‌ماه سال گذشته بود که مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه این مدیریت از سال۱۳۹۸ تاکنون هیچ‌گونه فعالیت حفاری اکتشافی در دریا نداشته است، گفت: با امضای قراردادهای تأمین دکل برای نخستین‌بار در دولت چهاردهم و پس از ۵سال وقفه، فعالیت‌های اکتشافی در بخش دریا آغاز می‌شود. سیدمحی‌الدین جعفری در آیین امضای تفاهم‌نامه همکاری مشترک اکتشافی با شرکت نفت فلات قاره ایران و دوقرارداد تأمین دکل حفاری خشکی و دریایی با شرکت حفاری شمال با اشاره به اینکه گستره فعالیت مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران به اندازه گستره جغرافیایی کشور است، اظهار کرد: در انجام مطالعات زمین‌شناسی، ژئوفیزیک و حفاری از گذشته به دلیل محدودیت‌هایی که در تأمین دکل وجود داشت، تمرکز این مدیریت بر بخش خشکی بود.
این مقام مسئول در شرکت ملی نفت ایران همچنین با بیان اینکه از برنامه دوم توسعه تاکنون میانگین دکل حفاری مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران ۶دکل در سال است، افزود: امروز با مساعدت مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران مقرر است این تعداد تا سال آینده به مقدار چشمگیری افزایش یابد. جعفری با بیان اینکه از ظرفیت شرکت‌های تابع شرکت ملی نفت ایران برای توسعه اکتشاف استفاده خواهیم کرد، گفت: در تلاشیم تعداد دکل‌های حفاری مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران را به ۱۲دکل حفاری افزایش دهیم. با افزایش دکل‌ها سرعت کشف در بخش دریا و خشکی دوبرابر و زمان کشف میدان‌های جدید کوتاه‌تر می‌شود.
دشواری‌های اکتشاف و حفاری نفت در دریا
با افت شدید تولید میادین نفت خشکی جهان، در طول سال‌های اخیر، شاهد افزایش روند اکتشاف و تولید نفت از دریاها هستیم. بسیاری از کارشناسان معتقدند که میادین دریایی در آینده نزدیک به خط مقدم صنعت نفت در سراسر دنیا تبدیل می‌شوند. هرچند در حال حاضر فقط یک‌سوم از نفت موردنیاز دنیا از میادین دریایی تولید می‌شود، اما موضوعی که توجه به آن فوق‌العاده حائز اهمیت است، این موضوع است که نزدیک به ۷۰درصد از میادین نفت و گازی که فقط طی ۱۰سال گذشته در سراسر جهان کشف شده‌اند، در میادین فراساحلی یافت شده‌اند. این در حالی است که در طول ۲۵سال گذشته به‌طور متوسط سالانه، ۸۰میدان نفت و گاز دریایی در جهان کشف شده، در حالی که رقم اکتشاف میادین خشکی در مقایسه با این میزان کمتر از نیم بوده است.
تولید از میادین دریایی هرچند در ابتدا با سختی‌ها و چالش‌های بسیاری مواجه بود، ولی با پیشرفت تکنولوژی طی دهه‌های آینده و اکتشاف میادین عظیم دریایی در اقصی نقاط جهان، این میادین روزبه‌روز از اهمیتی استراتژیک برخوردار می‌شوند تا جایی که توسعه میادین نفت و گاز واقع‌شده در آب‌های عمیق، امروزه به محلی برای اثبات توانمندی‌های فنی و مهندسی شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در رقابت‌های جهانی تبدیل شده است. در واقع نگاهی به فعالیت شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در اقصی نقاط جهان نشان می‌دهد که امروزه این شرکت‌ها، بیشتر از آنکه در پروژه‌های خشکی مشغول به فعالیت باشند در پروژه‌های دریایی فعالیت می‌کنند.
کارشناسان می‌گویند که آینده صنعت نفت تمامی کشورهای دارنده این منابع، آینده شرکت‌های بزرگ بین‌المللی، آینده بازار جهانی انرژی در اعماق دریاها و اقیانوس‌ها و در میادین نفت و گاز نهفته در آن‌ها رقم می‌خورد؛ میادینی که با توسعه و بهره‌برداری از آن‌ها کشورهای تولیدکننده می‌توانند به تولید و صادرات انرژی طی دهه‌های پیش‌رو ادامه دهند. شرکت‌های بزرگ بین‌المللی می‌توانند به‌واسطه تامین تکنولوژی و منابع مالی موردنیاز برای توسعه این میادین، همچنان به فعالیت‌های بین‌المللی خود در اقصی نقاط جهان ادامه دهند و بازار جهانی انرژی می‌تواند تقاضای رو به افزایش خود را همچنان تامین کند.
منبع: اقتصاد سرآمد
نیازمندی‌ها
عناوین روزنامههای امروز
