آسم یک نوع بیماری تنفسی است که در آن مجاری تنفسی فرد دچار تنگی و تورم شده و خلط زیادی تولید می‌کند. این وضعیت تنفس فرد را مختل کرده و ممکن است با سرفه، خس خس و یا صدای سوت همراه باشد.
بوق خبر - آسم از بیماری‌های تنفسی شایع در کودکان و بزرگسالان است. آسم اغلب از سنین طفولیت دیده می‌شود، ولی در هر سنی امکان ابتلا به آسم هست. آسم به صورت صد در صد درمان نمی‌شود، اما تا حدود زیادی قابل کنترل است. لوله‌های برونشی در این افراد منقبض می‌شود و عمل دم و بازدم را دچار مشکل می‌کند. آسم آلرژیک نوعی از بیماری آسم است که در اثر واکنش سیستم ایمنی بیمار در مقابل عوامل محیطی ایجاد می‌شود.
سیستم ایمنی، سلامت بدن را در برابر عوامل بیماری زا مثل میکروب ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها حفظ می‌کند. اما شخصی که دچار آسم آلرژیک شده در مواجه با مواد حساسیت زا نظیر گرده گل‌ها و گیاهان، گرد و غبار و …. واکنش نشان می‌دهد. در واقع سیستم ایمنی این شخص با مواجهه با مواد حساسیت زا، با ترشح آنتی بادی فرد را دچار مشکل می‌کند.
عضلات دیواره مجاری تنفسی فرد مبتلا منقبض می‌شود که نتیجه آن التهاب مجاری تنفسی است. هر نوع الت‌های در مجرای تنفسی موجب تنگ شدن این مجرا شده و پیامد ان افزایش ترشحات مخاطی در این قسمت از بدن است. همه این فعل و انفعالات موجب بروز علائم ناخوشایندی در فرد خواهد شد.
بیماری آسم آلرژیک چه علائمی دارد؟
علائم مشترکی بین آسم د دیگر بیماری‌ها وجود دارد که گاه فرد به اشتباه تصور می‌کند مثلا سرما خوردگی دارد و به دنبال درمان نمی‌رود. عدم توجه به این علائم منجر به شدت بیماری و تشدید حملات آسم آلرژیک می‌شود برخی از این علائم عبارتند از:
سرفه
عطسه
تنگی نفس
خس‌خس سینه
احساس فشار روی قفسه سینه
عوامل حساسیت زاده با تنفس وارد بینی و ریه فرد شده و وضعیت را تشدید می‌کند. با دوری از عامل اصلی ایجاد حساسیت می‌توان بیماری را تحت کنترل داشت. اما مهم‌ترین موضوع شناسایی عوامل حساسیت زایی در فرد بیمار است. همه افراد مبتلا به آسم آلرژیک به یک نوع عامل خارجی حساسیت ندارند و این امر تنها با ارزیابی تست حساسیت قابل تشخیص است. اما برخی از عوامل حساسیت زا به طور مشترک در بسیاری از بیماران دیده شده اند.
صرف نظر از محل جغرافیایی تقریبا این عوامل سهم بیشتری در آسم آلرژیک دارند:
گردوغبار
گرده درختان و گیاهان
آلودگی هوا
حشرات از هر نوعی
پوست، مو، بزاق و حتی پر حیوانات
بوی مواد شیمیایی در فضا
عطر، اسپری بدن، ادکلن و هر نوع محصول معطر
مواد غذایی ادویه‌ها یا هر رنگ‌ها و …
راه‌های تشخیص آسم آلرژیک
ابتدا خود فرد و یا اطرافیان متوجه مشکل تنفسی و واکنش‌های آلرژی زا می‌شوند. گاهی حتی تشخیص علت هم توسط شخص ساده است. مثلا وجود ادویه‌های خاص در غذا می‌تواند فردی را دچار عطسه و آبریزش از بینی کند. گاهی واکنش‌های حساسیت زا خفیف‌تر است، ولی د برخی از افراد شدت واکنش بدن به عوامل بیماری زا در حدی است که برای سلامتی شخص بسیار خطرناک است.
برای تشخیص آسم آلرژیک دو راه وجود دارد:
آزمایش با تحریک زیر پوست و بررسی واکنش‌های آلرژیک
آزمایش خون در مواردی که امکان تست روی پوست نباشد
تفاوت آسم و آلرژی چیست؟
آسم و آلرژی شباهت‌های زیادی به هم دارند، اما آیا با استفاده از تفاوت‌هایشان می‌توانیم آن‌ها را از هم افتراق دهیم؟
هم آسم و هم آلرژی هر دو علائم بسیار آزاردهنده‌ای دارند. اگر شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو مساله پزشکی را بدانیم، بهتر می‌توانیم آن‌ها را از هم تشخیص بدهیم و در نتیجه، موارد لازم برای بهبود آن مورد را زودتر به کار می‌گیریم. گاهی آسم ناشی از آلرژی است. در این موارد فرد به دنبال تماس با یک ماده آلرژی‌زا، با ظاهر ساختن سایر علائم یا حتی بدون علائم، دچار حمله آسم می‌شود.
پیشگیری از آسم آلرژیک بسیار دشوار و گاهی غیرممکن است. درمان آلرژی و آسم با هم تفاوت‌هایی دارند و در این موارد، ترکیب مناسبی از هر دوی آن‌ها ممکن است توسط پزشک تجویز شود. مانند بقیه موارد آلرژی، شناسایی عامل آلرژی‌زا و دوری از آن، مهم‌ترین راه پیشگیری و کنترل آسم آلرژیک به شمار می‌رود.
از عوامل محرک آسم آلرژیک اجتناب کنید
اگر شما نیز دچار اسم آلرژیک هستید، بهتر است به نکات زیر توجه و آن‌ها را رعایت کنید تا کمتر در معرض عوامل تشدیدکننده آن قرار بگیرید:
زمانی که سطح گرده‌افشانی گیاهان افزایش می‌یابد، تا حد امکان از قرارگیری در محوطه‌های باز خودداری کنید. پنجره‌ها را محکم ببندید و سیستم تهویه مطبوع را جهت فیلتر نمودن هوا روشن کنید. برای محافظت خود از گردوغبار، بالشت، تشک و پتوی خود را با ملحفه‌های مخصوص ضد حساسیت بپوشانید و هفته‌ای یک‌بار ملحفه‌ها را با آب گرم بشویید.
از اجسامی که گردوغبار را به خود جذب می‌کنند، دوری کنید. اگر کودک شما مبتلا به آسم آلرژیک است، بهتر است از نگهداری حیوانات خانگی اجتناب کنید یا تا حد امکان حیوانات خانگی را از اتاق خواب کودک دورنگه دارید. آشپزخانه و حمام خود را بسیار تمیز نگه‌دارید تا از رشد قارچ و حشرات جلوگیری کنید.
روش‌های خانگی درمان آسم آلرژیک
شما می‌توانید در بسیاری موارد به جای مصرف دارو‌های شیمیایی، با استفاده از روش‌های خانگی به کنترل آسم خود بپردازید. در زیر شما را با چند مورد از روش‌های خانگی درمان آسم آَشنا خواهیم کرد:
چای یا قهوه
این نوشیدنی‌ها کارکردی شبیه به تئوفیلین داشته و مانند این دارو مجاری تنفسی را باز می‌کنند.
روغن گیاه اوکالیپتوس
اوکالیپتوس تورم مجاری تنفسی را به شدت کاهش می‌دهد. افراد مبتلا به آسم می‌توانند با بخور این گیاه، علائم آسم خود را کاهش دهند.
روغن گیاه اسطوخودوس
استنشاق این روغن به کاهش قابل توجه تورم ناشی از آلرژی‌ها کمک می‌کند.
تمرین تنفس صحیح
تمرین تنفس و آرامش روانی تا حدود قابل توجهی، فرد بیمار را از مصرف دارو‌های نجات بخش معاف می‌دارد. برای تنفس صحیح باید موارد زیر را تمرین کنید:
از بینی نفس بکشید.
آرام نفس بکشید.
حبس نفس را تمرین کنید.
آکوپانکچر یا طب سوزنی
این روش سنتی چینی یک روش درمان است که طی آن، سوزن‌هایی را روی نقاط خاصی از بدن بیمار قرار می‌دهند. با طب سوزنی می‌توان علائم آسم را تخفیف داد.
گیاهان دارویی و مکمل‌های غذایی طبیعی
بسیاری از افراد برای درمان آسم از مکمل‌های غذایی طبیعی، گیاهان و دانه‌ها به ویژه گیاهان چینی استفاده می‌کنند. اسید‌های چرب امگا ۳، منیزیم و مکمل‌های آنتی اکسیدانی مانند ویتامین آ، دی، سی و‌ای تأثیر مثبتی بر کاهش علائم آسم دارند.
یوگا
شما می‌توانید با تمرین تمرکز، تنفس صحیح، انجام حرکات یوگا و در نتیجه کنترل استرس خود اثرات آسم را به حداقل برسانید.
رژیم مخصوص بیماران آسمی
اگر به غذای خاصی آلرژی دارید توصیه می‌شود حتی الامکان از مصرف این نوع غذا بپرهیزید.
بازخورد زیستی (biofeedback)
در این مورد هنوز شواهد دقیق علمی در دست نیست، اما به نظر می‌رسد که مبتلایان به آسم می‌توانند با کنترل ضربان قلب خود، بیماری‌شان را تحت کنترل درآورند.
کاهش وزن
اضافه وزن یکی از مواردی است که خطر ابتلا به آسم را در شما افزایش می‌دهد. توصیه می‌شود برای پیشگیری از این وضعیت، حتی الامکان از یک رژیم غذایی سبز، سالم و متعادل استفاده کنید. میوه‌ها و سبزیجات منابع غنی بتا کاروتن‌ها، و ویتامین‌های سی و‌ای بوده و به کاهش تورم مجاری تنفسی شما کمک خواهند کرد.
متد پاپ ورث (papworth method)
متد پاپ ورث یک روش تنفس و ریلکسیشن است که از دهه ۱۹۶۰ میلادی برای درمان آسم به کار می‌رود. در این روش تنفسی، شما از بینی و دیافراگم خود برای تنفس استفاده می‌کنید.
سیر جهت درمان آسم آلرژیک
بی جهت نیست که سیر را بدبوی پرخاصیت می‌نامند. یکی از کاربرد‌های سیر خاصیت ضدتورم آن است. مصرف سیر به بیماران آسمی کمک می‌کند تا از شر تورم مجاری تنفسی خود خلاص شوند.
زنجبیل مفید برای درمان آسم آلرژیک
یکی دیگر از گیاهان دارویی مفید برای بیماران آسمی زنجبیل است که مانند سیر خاصیت ضد تورم دارد.
درمان آسم با عسل
شما می‌توانید برای درمان آسم نیز از ترکیب عسل و یک چای گیاهی استفاده کنید.
هیپنوتیزم
در جیان هیپنوتیزم فرد مبتلا در وضعیتی آرام قرار گرفته و با آغوش باز پذیرای راه‌های جدیدی برای اندیشیدن، احساس کردن، و رفتار کردن است. هیپنوتیزم باعث آرام سازی عضلات فرد شده و گرفتگی در ناحیه قفسه سینه را کاهش می‌دهد. آگاهی یا حضور ذهن همیشگی یک نوع تمرین مدیتیشن محسوب می‌شود که طی آن فرد در هر لحظه، نسبت به وضعیت خود کاملا آگاه و هشیار است.
شما می‌توانید این تمرین را در هر وقت و مکانی انجام دهید. تنها چیزی که نیاز دارید یک مکان ساکت و خلوت است که در آن بنشینید، چشم‌های خود را بسته و روی افکار، احساسات، و یا بدن خود تمرکز کنید. این روش با کاهش استرس به شما کمک می‌کند از شر علائم شدید آسم خلاص شوید.
نمک درمانی
در این روش درمان فرد در یک اتاق نمکی قرار می‌گیرد تا ذرات ریز نمک وارد مجاری تنفسی او شوند. البته هنوز هیچ گونه تأیید علمی برای این روش درمانی در دست نیست. اما تحقیقاتی انگشت شمار نشان داده‌اند که برای درمان کوتاه مدت آسم می‌توان از این روش استفاده کرد.
دستگاه تصفیه هوا
دستگاه تصفیه هوا قادر است تا آلودگی‌ها و ذرات معلق در هوای خانه را از بین ببرد و در نتیجه میزان حساسیت بیماران به عوامل تشدیدکننده‌ی آسم کاهش می‌یابد. دستگاه تصفیه هوای هانیول مدل ایرتاچ با استفاده از فناوری فیلتراسیون پیشرفته تا ۹۹.۹۷% آلاینده‌های موجود در هوای اتاق را تصفیه می‌کند.
دارو‌های درمانی آسم آلرژیک کدامند؟
به طور کلی دو دسته داروی اصلی برای کنترل آسم وجود دارد که هر کدام برای یک منظور خاص تجویز می‌شوند:
۱. دارو‌های کنترلی
این داروها مهم‌ترین دارو‌های آسم هستند؛ چرا که مانع از بروز حملات آسم می‌شوند. ریه‌های فرد بیمار هنگام مصرف این داروها، کمتر دچار تورم شده و در مقابل محرک‌ها آسیب پذیری کمتری خواهد داشت.
۲. دارو‌های کوئیک ریلایف
این داروها که با نام دارو‌های نجات هم شناخته می‌شوند به شل شدن و آرام سازی ماهیچه‌های مجاری تنفسی کمک می‌کند. اگر در هفته بیش از دو دفعه از این داروها استفاده می‌کنید، پس آسم شما به خوبی کنترل نشده است. با این حال، ورزشکاران مبتلا به آسم، می‌توانند پیش از شروع تمرینات خود، از دارو‌های فوری موسوم به بتا آگونیست استفاده کرده و علائم آسم را در خود کاهش دهند. علاوه بر دو مورد فوق، می‌توان دارو‌های آسم را به دو دسته کوتاه مدت و درازمدت نیز دسته بندی کرد.
۳. دارو‌های درازمدت
دارو‌های آسم درازمدت دارو‌هایی هستند که باید به مدت طولانی و در وعده‌های هر روزه مصرف شوند. این در حالی است که دارو‌های کوتاه مدت، تنها در صورت بروز حمله آسم و به صورت موقتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در هر صورت، اثربخش‌ترین این داروها آن‌هایی هستند که تورم مجاری تنفسی را برطرف می‌کنند. در بعضی موارد ممکن است پزشک معالج شما، مصرف ترکیبی از کورتیکواستروئید استنشاقی و یک داروی ضد تورم دیگر مانند دارو‌های زیر را به شما توصیه کند:
بتا اگونیست‌های بلند مدت یا LABA:
این دارو یک نوع برونکودیلاتور است که باعث باز شدن مجاری تنفسی شما می‌شود.
آنتی کولینرژیک‌های بلند مدت:
این نوع داروها باعث آرام سازی و افزایش سایز مجاری تنفسی ریه‌های شما شده و تنفس را برای‌تان آسان‌تر می‌کنند. یکی از معروفترین آنتی کولینرژیک‌ها که بیماران ۶ سال به بالا می‌توانند مصرف کنند تیوتروپیوم برومید نام دارد.
لکوترین:
این دارو مسیر ورود مواد شیمیایی‌ای را که باعث تورم مجاری تنفسی می‌شوند مسدود می‌سازد.
تئوفیلین:
این دارو یک نوع برونکودیلاتور است که به عنوان یک داروی کمکی به بیمارانی تجویز می‌شود که با دیگر داروها قادر به درمان آسم خود نبودند.
ایمونومولاتور
این دارو به افرادی تزریق می‌شود که دارای آسم شدید بوده و یا در اثر مشکلات سیستم ایمنی دچار دیگر تورم‌ها هستند. از جمله این ایمونومولاتور‌ها می‌توان به رسلیزوماب، مپولیزوماب و اومالیزوماب اشاره کرد.
۴. دارو‌های کوتاه مدت
دارو‌های کوتاه مدت آسم دارو‌هایی هستند که تأثیری فوری دارند. این داروها علائمی مانند سرفه، گرفتگی قفسه سینه و خس خس سینه را که حین حمله آسم ایجاد می‌شوند تسکین می‌دهند. یک مورد از معروفترین این دارو‌های فوری عبارتند از:
آنتی کولینرژیک‌ها
که در کنار بتا آگونیست‌ها و یا به عنوان جایگزین آن‌ها مصرف می‌شوند.
نیازمندی‌ها
عناوین روزنامههای امروز
